معرفی و دانلود کتاب حیات النفوس و داستان‌های میان رودان: دو نمایشنامه همراه

معرفی کتاب حیات النفوس و داستان‌های میان رودان: دو نمایشنامه همراه

علی شمس در کتاب حیات النفوس و داستان‌های میان رودان، دو نمایشنامه‌ی تاریخی گرد آورده است؛ یکی عاشقانه‌ای کابوس‌وار، دیگری نیشدار و تاریخی. داستان حیات النفوس درباره‌ی دختر پادشاه کابل است که از مردها متنفر است اما تلمان، شاهزاده‌ای ایرانی دل در گروی او دارد. ماجرای داستان‌های میان رودان نیز با زبانی کمدی و تلخ، ماجرای پادشاه آشور، این رشتور، را برایمان تعریف می‌کند؛ پادشاهی که استبدادش بر همه جا سایه انداخته است.

درباره‌ی کتاب حیات النفوس و داستان‌های میان رودان

علی شمس (Ali Shams) دو نمایشنامه‌ از دل تاریخ بیرون کشیده است. یکی قصه‌ای عاشقانه و فولکلوریک در بازارهای کابل قرن پنجم هجری و دیگری هجویه‌ای تلخ و شیرین درباره‌ی خدا-شاهی که خودش را مرکز جهان می‌بیند. هر دو نمایش، با زبانی شعرگونه، گذشته را به حال پیوند داده‌اند.

کتاب حیات النفوس و داستان‌های میان رودان، دو دنیای متفاوت را پیش رویمان می‌گشاید؛ جهان اول، جایی است که عشق بر آن حکم‌فرما شده و ترس‌های درونی یک شاهزاده را از طریق خواب‌هایش به تصویر کشیده است و جهان دوم با وجود کهن بودنش، حال و هوایی پست مدرن دارد و با طنزی نیشدار، ماهیت تکرارشونده‌ی دیکتاتورمآبی حاکمان را نمایان می‌کند.

رویای پرنده‌ها و عشق واقعی

حیات النفوس، شاهزاده‌ی پری‌روی کابلی است که همه‌ی عالم به دنبال قلبش می‌گردند اما او نمی‌تواند عاشق شود. چون در رویاهایش دیده که یک پرنده‌ی نر، بی‌وفایی کرده و ماده‌اش را رها کرده و حالا دیگر همه‌ی مردها در نظرش خیانت‌کارند. در دیگر سو، تلمان، شاهزاده‌ی ایرانی به کابل آمده و دکان پارچه فروشی باز کرده و می‌خواهد با دادن نامه‌ی عاشقانه‌ای به دایه‌ی حیات‌ النفوس، دل شاهدخت را ببرد. اما کار دایه برای بردن حیات‌ النفوس به دیدار شاهزاده کار راحتی نیست.

علی شمس در نوشتن این نمایشنامه‌ی عروسکی، از عناصر نمایش سنتی ایرانی، ادبیات فولکلور و یکی از داستان‌های هزار و یک شب الهام گرفته که نشانمان دهد خیانت زن و مرد نمی‌شناسد و عشق در این میان از هر چیز دیگری قدرتمندتر است.

این رشتور؛ کمدی یک خدا - شاه

این رشتور، پسر آن رشتور، پادشاه آشور که فکر می‌کند خداست، در مرکزیت این نمایشنامه قرار گرفته. علی شمس با طنازی، پادشاهی خلق کرده که درباره‌ی نحوه‌ی متولد شدنش لاف می‌زند. یک بار می‌گوید بدون آنکه مادری او را آبستن باشد، صورت آسمان شکافته و به زمین آمده، بار دیگر گرده‌ی آسمان شکافته و مادرش تنها ناظر بوده و در روایت سوم زانوی آسمان شکافته ولی او از شکم مادرش به دنیا آمده است! اما او با یک واقعیت تلخ مواجه می‌شود؛ می‌فهمد که تنها کسی نیست که ادعای خدا بودن می‌کند و خواب‌گزارهایش خدایان سرزمین‌های مختلف را به او نشان می‌دهند. تفرعن و تکبر این رشتور برانگیخته می‌شود و دلش می‌خواهد دیگر خدایان را کنار بزند. زبان طنز و هجو علی شمس ممکن است شما را به قهقهه بیندازد. او با استفاده از آناکرونیسم (anachronism) یا زمان‌پریشی، شکاف هزل‌آمیزی بین گذشته و حال ایجاد کرده و نشان داده که گاه می‌توان از میان تاریخی خونین هم لحظه‌هایی خنده‌دار خلق کرد.

نشر قطره وظیفه‌ی انتشار دو نمایشنامه‌ی حیات النفوس و داستان‌های میان رودان را برعهده گرفته است.

کتاب حیات النفوس و داستان‌های میان رودان برای شما مناسب است اگر

• به ادبیات فولکلور و اسطوره‌ای علاقه‌مند هستید و می‌خواهید یک نمایشنامه‌ی تاریخی با همین حال و هوا بخوانید.
• تئاترهای کمدی توجهتان را جلب می‌کنند.
• پژوهشگر حوزه‌ی اسطوره‌شناسی، ادبیات نمایشی و مطالعات فرهنگی هستید و به دنبال نمونه‌های خوب نمایشنامه‌های فارسی می‌گردید.

در بخشی از کتاب حیات النفوس و داستان‌های میان رودان: دو نمایشنامه همراه می‌خوانیم

این رشتور: ‌ای آن‌که بر این تبلت می‌گذری. بدان آن‌که آن بالا ایستاده با قامتی افراشته منم. نه آن یکی حیوون، او پیشکار من است. بالاتر... ‌ها خودشه. یعنی خودشم. او من است. من منم. این رشتور، پسر آن رشتور، فرزند خدای آشور و حومه. و بدان که من بر دشمنان اوروک تاختم و مشخصن در همین صحنه که می‌بینی دارم پدر مردمان کشور اور را سگ می‌کنم. و دارم با قساوتی که دارم، مردمان اور را ذغال‌پز می‌کنم. من مردان‌شان را جر دادم و کودکان‌شان را چاک دادم و زنان‌شان را (نور موضعی، به موضعی از کتیبه می‌رسد که انگار شکسته باشد، لاجرم صدا هم قطع می‌شود. نور به مسیرش ادامه می‌دهد تا برسد به یکی دو کلمه که آن وسط سالم مانده) خشتک‌شان را (و دوباره سکوت و کمی بعد یک کلمه‌ی سالم دیگر) عجب کیف (سرانجام از نو می‌رسیم به جایی که شکستگی تمام می‌شود و می‌توان مطمئن و بی‌وقفه خطوط را خواند.) و تو که این تبلت را می‌خوانی، بدان که من دوست تمام خدایانم، به‌جز خدای اور که خیلی خدای گستاخی بود و در برابر من سر ارادت فرو نیاورد که معبدش را سوزاندم و در محوطه‌ی فضای سبزش خر چراندم. و امروز زور دار تر از من بشر به خودش خدا شاه ندیده و این بخت با من است از روزی که خدایان مرا زادند.

به‌طور پیش‌فرض، منهای آن سنگ‌نگاره‌ی ته‌صحنه، صحنه‌ی بازی را دایره می‌بینم. و فکر می‌کنم که تمام ماجرا باید توی آن دایره شکل بپذیرد. جلوتر اگر نظرم برگشت، می‌نویسم تا شما هم با من هماهنگ شوید.

در افسانه‌ها داستان زایش مرا سه طور نوشته‌اند و از آن‌جا که من خدا بچه سن بودم تصویر دقیقی از ولادت میمون خود ندارم. روایت اول آن‌که یکهو و بی‌خبر بی‌آن‌که مادری مرا آبستن باشد، صورت آسمان شکافت و من فرو افتادم (در این اثنا از سقف قنداقی روی زمین بیفتد) و من زاده شدم.