معرفی و دانلود کتاب شناخت برشت

معرفی کتاب شناخت برشت

برتولت برشت فقط یک هنرمند نبود. او روشنفکری رادیکال بود که هنر را ابزاری برای نقد ساختارهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی می‌دانست. کتاب شناخت برشت تلاشی است برای بازخوانی و فهم عمیق‌تر اندیشه‌های برشت؛ نه از منظر زندگی‌نامه‌ای یا صرفاً ادبی، بلکه از زاویه‌ی تحول تاریخی و اجتماعی آثار او. برنارد دور، نویسنده‌ی این کتاب، برشت را همچون متفکری دیالکتیکی معرفی می‌کند که آثارش در تعامل با بحران‌های زمانه شکل گرفته‌اند و همواره در حال بازآفرینی معنا بوده‌اند.

درباره‌ی کتاب شناخت برشت

برنار دور (Bernard Dort) یکی از برجسته‌ترین نظریه‌پردازان، منتقدان و نویسندگان فرانسوی در حوزه‌ی تئاتر قرن بیستم بود. او در کتاب شناخت برشت (Lecture de Brecht) تلاش می‌کند تا تصویری چندوجهی از برتولت برشته ارائه دهد؛ نه به‌عنوان یک اسطوره‌ی ادبی یا صرفاً نمایشنامه‌نویسی برجسته، بلکه به‌عنوان روشنفکری درگیر با زمانه‌ی خود که هنر را ابزاری برای نقد و دگرگونی اجتماعی می‌دانست.

نگاه تحلیلی و تاریخی برنار دور، بر پایه‌ی درک عمیق از زمینه‌های اجتماعی، سیاسی و فرهنگی شکل‌گیری آثار برشت بنا شده است. این تحلیلگر با عبور از سطح تکنیکی و زیبایی‌شناسی، به لایه‌های زیرین اندیشه‌ی برشت نفوذ می‌کند و تلاش دارد تا پیوند میان تجربه‌های تاریخی قرن بیستم و تحول دراماتورژی برشتی را آشکار سازد. با خواندن کتاب زندگینامه‌ی شناخت برشت، درمی‌یابیم که آثار برشت نه در خلاء، بلکه در بستر بحران‌های جهانی، جنگ‌ها، ظهور فاشیسم و چالش‌های سوسیالیسم شکل گرفته‌اند و همین زمینه‌ها به آن‌ها معنا و جهت داده‌اند.

شناخت برشت؛ تئاتر به مثابه‌ی اندیشه

کتاب شناخت برشت، نگاهی دقیق و موشکافانه از زندگی برشت و آثارش ارائه می‌دهد. اویگن برتولت فریدریش برشت (Eugen Berthold Friedrich Brecht) در سال 1898 در شهر آگسبورگ آلمان به دنیا آمد. آشنایی زودهنگام با کتاب مقدس، تأثیری ماندگار بر زبان و ساختار آثارش گذاشت. در نوجوانی با آغاز جنگ جهانی اول، برشت با نوشتن مقاله‌ای ضدجنگ، نشان داد که از همان ابتدا نگاهی انتقادی به ساختار قدرت دارد؛ نگاهی که تا پایان عمر در آثارش باقی ماند. برنار دور با بررسی آثار اولیه‌ی برشت، از جمله نمایشنامه‌های بعل و صدای طبل در شب، تأثیر اکسپرسیونیسم را بر زبان و فرم نمایشنامه‌های او تحلیل می‌کند، اما در عین حال، به نقطه‌ی گسست برشت از این مکتب نیز توجه دارد.

برشت به تدریج به سوی تئاتر حماسی حرکت می کند و فاصله‌گذاری را به‌عنوان تکنیکی بنیادین برای شکست توهم واقعیت و ایجاد آگاهی انتقادی در مخاطب به کار می‌گیرد. او تماشاگر تئاتر را از یک مصرف‌کننده‌ی صرف، به یک اندیشمند یا منتقد تبدیل کرد. برنار دور در کتاب شناخت برشت با دقتی نظری و تاریخی نشان می‌دهد که چگونه این چرخش در اندیشه‌ی برشت، نه فقط یک تحول زیبایی‌شناسی، بلکه نقطه‌ی عطفی در تعریف نقش هنر و هنرمند در جامعه بود.

انقلاب تئاتری برشت و تأثیر آن بر آیندگان

برنار دور در ادامه‌ی زندگینامه‌ی برشت، با بررسی نمایشنامه‌های کلیدی او، از جمله ننه دلاور، زندگی گالیله و دایره‌ی گچی قفقازی، نشان می‌دهد که چگونه این اندیشه‌ی حماسی در فرم، محتوا و اجراهای برشت تجلی یافته است. تأثیر تئاتر برشت بر آیندگان، چیزی فراتر از میراث ادبی یا مجموعه‌ای از نمایشنامه‌ها است؛ او با نظریه‌ی تئاتر اپیک و تکنیک فاصله‌گذاری، به هنرمند آموخت که تماشاگر نباید در داستان غرق شود، بلکه باید از آن فاصله بگیرد تا بتواند آن را تحلیل کند.

کارگردانانی مانند آریان منوشکین در فرانسه، پیتر بروک در بریتانیا و حتی گروه‌های تئاتری در آمریکای لاتین و آسیا، از اندیشه‌های برشت بهره گرفتند تا تئاتر را به ابزاری برای آگاهی‌بخشی و مشارکت مدنی تبدیل کنند. برشت در سال‌های پایانی فعالیت حرفه‌ای‌اش به نقطه‌ای از بلوغ فکری و هنری رسید و نه تنها به نوشتن ادامه داد، بلکه به‌عنوان کارگردان و نظریه‌پرداز، نقش فعالی در تمرین‌های صحنه، انتخاب بازیگران و طراحی اجراها ایفا کرد. شناخت برشت، شناخت خلاقیتی جاوید است. به باور برنارد دور، هنر برشت از دل تضادها و بحران‌ها زاده شده و همواره در حال بازآفرینی خویش است.

ترجمه‌ی روان سارا عرب، لذت خواندن کتاب شناخت برشت را دوچندان و درک مطالب تخصصی آن را آسان‌تر کرده است. از نشر قطره برای چاپ و ترجمه‌ی این زندگینامه سپاس‌گزاریم.

کتاب شناخت برشت برای شما مناسب است اگر

• دانشجوی گرایش‌های مختلف رشته‌ی نمایش هستید و آثار تحلیلی را در این زمینه جستجو می‌کنید.
• آثار برتولت برشت را خوانده‌اید و می‌خواهید درمورد زندگی و اندیشه‌ی این هنرمند بزرگ بیشتر بدانید.
• مخاطب و پیگیر ادبیات آلمان هستید.
• می‌خواهید درمورد تکنیک فاصله‌گذاری و تئاتر اپیک بیشتر بدانید.

در بخشی از کتاب شناخت برشت می‌خوانیم

آنالوژی‌های قابل توجهی بعل را به تنها نزدیک می‌کند. بعل هم مثل گراب شاعر است. دوستی دارد که او را اِکارت (هانس اِکارت در نوشته‌ی یوست) صدا می‌زند و مثل او، بعل هم نامزد این دوست را به خودش جذب می‌کند. بین دو اثر، شباهت‌ها بی‌شمارند: این دو اثر از موقعیت‌ گرفته (صحنه‌ی میخانه و ...) تا دیالوگ (قهرمان خودش را مسیح می‌پندارد و ...) را شامل می‌شوند. حتی عناصر صحنه‌ای هم مشابه هستند (اثر یوست با آکوردهای بتهوونی شروع می‌شود و پایان می‌یابد. بعضی از صحنه‌های بعل همراه با نواختن ساز کلیسایی است که تریستان را روی صحنه می‌آورند.)

اما درعین‌حال این شباهت‌ها، تفاوت‌های دو اثر را هم می‌نمایانَد. در اثر یوست، آکوردهای بتهوونی با دقت بسیار به کار رفته‌اند، همچون تجلیل هستند و ازطرف شاعر علیه جامعه صحبت می‌کنند. اما نوشته‌ی برشت این‌گونه نیست: نقل‌قول‌هایی که از تریستان آورده می‌شود به‌وسیله‌ی ساز کلیسایی تغییرشکل پیدا می‌کنند و به‌جز یکی از صحنه‌ها که بر اغواگری تأکید می‌کند، فقط ارزش منفی دارند. بعل نقیضه‌ی اثرِ تنهاست. برشت از یوست تقلید می‌کند تا او را ویران کند. شاعرِ او دیگر شاعر نفرین شده‌ای نیست که یوست بزرگ می‌داردش. نابغه‌ای است درک نشده که علیه جامعه‌ای که او را طرد می‌کند، قیام کرده است. به سختی می‌توان بعل را شاعر نامید. نغمه‌سُرایی است دوره‌گرد برای کافه‌های ویران. خواننده‌ای که چون نمی‌تواند عشق‌بازی کند، آواز می‌خوانَد. کسی که استعداد و نبوغش را نابود می‌کند. بعل دیگر یک انقلابی نیست و فقط نیستی را تنفس می‌کند: «برترین چیز نیستی است.»

فهرست مطالب کتاب

مجموعه‌ی تئاتر امروز جهان‌
سخن مترجم
مقدمه‌ی نویسنده
من، برتولت برشت
گاه‌شمار زندگی برشت
به آیندگان
زمان نابودی
تصویر یک منازعه
«کمدی» بورژوآ
تمرین‌های آموزشی
قرمز و سیاه
تبعید و دوری
تاریخ و آرمان‌شهر
آموزش و فرم اپیک
منابع فارسی
واژه‌نامه‌ی فرانسه به فارسی
نمایه