معرفی و دانلود کتاب فروغ فرخزاد و فرهنگ ایران

معرفی کتاب فروغ فرخزاد و فرهنگ ایران

شعر فروغ، مدینه‌ی فاضله‌ی کلمات است. یقین داریم اگر واژگان به‌سخن درمی‌آمدند، غایت رؤیایشان رسیدن به معنایی بود که فروغ آن‌ها را از آن حد هم بالاتر برد و آرمانی عاشقانه را سُرود. کتاب فروغ فرخزاد و فرهنگ ایران مجموعه‌ای از مقالات ادبی است که جایگاه شعری و اجتماعی فروغ، رشد فکری او در اشعار، اثرگذاری‌اش بر جریان شعری و زندگی‌نامه‌ی او را برای ما شرح می‌دهد. مایکل هیلمن، نویسنده‌ی این اثر، ایران‌شناس است و با نگاه جامع و آگاهی ادبی، توانسته به شناخت ما از فروغ فرخزاد کمک کند.

درباره‌ی کتاب فروغ فرخزاد و فرهنگ ایران

جوان، زیبا، شاعر، مُرده... این ویژگی‌ها فروغ فرخزاد را تشکیل می‌دهند؛ زنی که برای نخستین بار توانست میان روح و تن زنانه پل بزند و آنچه از عشق نصیبش می‌شود، بازگو کند. فروغ فقط سی و دو سال داشت که شعر و عشق را بدرود گفت و مرگ را که در کنار درختان زمستانی ایستاده و آغاز فصلی خاکستری رنگ و یخ‌زده را به عالم هنر نوید می‌داد، در آغوش کشید. فروغ شاعر عصیان است. او در برابر ظلم، کلیشه‌های عرف و هر آن‌چه که می‌خواست «حق انتخاب» را از این زن سلب کند، مقاومت کرد.

فروغ فرخزاد تولدی دیگر را برای شعر نو رقم می‌زند و زن را که پس از عبور از دوران ادبیات کلاسیک، به نقش مکمل و موجودی منفعل که وظیفه‌ای جز زیبا و مطیع بودن ندارد، به عاشق‌پیشه‌ای جسور مبدل می‌سازد که معشوقش را انتخاب می‌کند و از وجود خود در مرکزیت رابطه‌ی عاشقانه، در شرم و رنج نیست. کتاب فروغ فرخزاد و فرهنگ ایران (Forugh Farrokhzad : A Quarter-century Later) مجموعه‌ای از مقالات ادبی و تحلیلی را در اختیار ما می‌گذارد که مفهوم اشعار فروغ را ژرفناک‌تر از آن‌چه خود می‌توانیم با خواندنشان استنباط کنیم، به ما هدیه می‌دهد. مایکل هیلمن (Michael Hillmann) می‌خواهد خوانندگان کتاب خود را به اعماق واژگان شعر فروغ ببرد تا بتوانند به درخت و آب و آتشی که فروغ آن‌ها را ساخته و پرداخته، پیوند داده شوند و جهان را از دریچه‌ی نگاه این پری کوچکِ غمگین و جوانمرگ بشناسند.

کسی که مثل هیچکس نیست

او می‌گوید «همه‌ی هستی من آیه‌ی تاریکی است» و ما را به بیرون از زمین، جایی که چیزی جز ظلمات و سکوت در آن یافت نمی‌شود، تبعید می‌کند. فروغ برای ما انسان‌ها شعر نمی‌گوید، بلکه خودِ انسان را می‌سراید؛ انسانی بُرون‌شده از نقاب و حجاب که از عشق افلاطونی و خداگونه و آسمانی به ستوه آمده و صادقانه فریاد می‌زند: «گنه کردم، گنهی پر زِ لذت...». فروغ پیامبر حقیقت‌گویی است. او در جامعه‌ای که زن را موظف به شرمگینی و خجالت‌زدگی می‌داند، به عشق زمینی‌اش می‌بالد و به گنه‌کار بودن خود مفتخر است. شاید این پدیده که یک زن در شعر خود معشوق را ارج نهد و او را توصیف و ستایش کند، عادی به‌نظر برسد، اما در دهه‌های 30 و قبل از آن که زنان هنوز حق رأی نداشتند، چه برسد به حق مالکیت بر تن و روح، فروغ پرچم‌دار یک قیام است؛ قیامی علیه بی‌صداییِ زنان.

فروغ فرخزاد جریان رسمی ادبیات را وادار می‌کند تا «زن» را به‌رسمیت بشناسند و به او حق بدهند تا از جلد موعظه‌گر، نجیب و شرم‌زده‌ی خود خارج شود و بر قله‌ی واقعیت‌گویی بایستد. «مقاله‌ی تغییر تا یک نقطه: شعر زنان ایران تا دهۀ 1950» که به‌کوشش ریوان سندلر نگاشته و در کتاب فروغ فرخزاد و فرهنگ ایران گردآوری شده، ما را با پیشینه‌ی ادبیات و نقش زنان که تا قبل از ظهور فروغ در چه وضعیتی بود و بعد از او به چه جایگاهی رسید، آشنا می‌کند. مایکل هیلمن پس از این مقاله، یادداشتی از ویلیام ل. هاناوی (William L. Hanaway) را در اختیار خوانندگان خود می‌گذارد تا با زندگی‌نامه‌های گوناگونی که راجع‌به فروغ فرخزاد نوشته‌اند - همچون کتاب «زنی تنها اثر حمید سیاه‌پوش» - آشنا شوند و این سرگذشت‌نامه‌ها را با یکدیگر مقایسه کنند.

در پایان، کتاب فروغ فرخزاد و فرهنگ ایران، «گردهاری تیکو (Girdhari L. Tikku)» بخشی از مصاحبه‌های فروغ درباره‌ی شعر نیمایی و مباحثه‌ی او با احمد شاملو را گردآوری کرده و در اختیار دوست‌داران فروغ و شعر نو، قرار می‌دهد. این کتاب با ترجمه‌ی سهراب طاووسی در انتشارات مروارید به چاپ رسیده است.

کتاب فروغ فرخزاد و فرهنگ ایران برای شما مناسب است اگر

• دوست دارید اشعار یکی از بهترین شعرای معاصر ادبیات فارسی را همراه با تحلیل و اطلاعات فرامتن بخوانید.
• مانند اغلب افراد شعرهای فروغ فرخزاد و شخصیت عصیان‌گر او را دوست دارید.
• می‌خواهید با جریان شعر دهه‌های سی و چهل شمسی آشنا شوید.

در بخشی از کتاب فروغ فرخزاد و فرهنگ ایران می‌خوانیم

پس از معارفه کم‌کم به گفت‌وگو پرداختیم و من بحث را آغاز کردم. ما گفت‌وگوها را در آن نشست و جلسۀ بعدی را، که شامل نظرات مبسوط اخوان ثالث، فرخزاد، آزاد و شاملو در بارۀ شعر خود و دیگران و تفسیر سیاست‌های فرهنگی حاکم بود، ضبط کردیم. فروغ با نوشیدنی و سالاد متشکل از پیاز سبز، موسیر و گیاهان دیگر به همراه پنیر ایرانی، نان سنگک تازه، میوه و چای از ما پذیرایی کرد. فضای جلسه بسیار دوستانه بود و همه شاد و سرحال بودند. شاملو و اخوان ثالث سنگین‌وزن‌های مجلس بودند و نظر ما را به خود جلب می‌کردند. م. آزاد محتاط و جدی و فروغ فرخزاد هم شادمان بود. در پایان جلسۀ تقریباً چهار ساعته موافقت شد که بار دیگر یکدیگر را ملاقات کنیم.

این بار در خانۀ شاملو ملاقات کردیم. خانه کوچک بود اما مرتب و آراسته بود و همسرش آیدا استقبال گرمی از ما کرد. از آن‌جایی که با یکدیگر آشنا بودیم و یخ بینمان آب شده بود، خودمانی‌تر و راحت‌تر با یکدیگر صحبت می‌کردیم. مهمان‌نوازی عالی بود. جام‌های نوشیدنی مدام پر می‌شد، همراه با سالاد سنتی ایرانی، گوشت چنجه، نان، میوه، نوشابه و چای. همان اشخاص قبلی در مجلس حضور داشتند و ادامۀ صحبت ما نیز مانند قبل ضبط شد.

فهرست مطالب کتاب

فهرست
اشاره
فروغ فرخزاد و نیروهای سرکوبگر در فرهنگ ایرانی (حمید دباشی)
تغییر تا یک نقطه: شعر زنان ایران تا دهۀ 1950 (ریوان سندلر)
زندگینامه‌نویسی و فروغ فرخزاد (ویلیام ل. هاناوی)
زندگینامۀ شاعرانه و فمینیستی: آه مردان! آه زنان! (دیانا سینس)
گفت‌وگو با فروغ (گردهاری تیکو)
خوانش شاعر از «تولدی دیگر» (فروغ فرخزاد و کریم امامی)
خوانشی دیگر از «تولدی دیگر» (محمدرضا قانون‌پرور)
عریانی بازیافته بهشت عدن فرخزاد (فرزانه میلانی)
فروغ فرخزاد و زمین وانهاده (لئوناردو پ. آلیشان)
خاطرات و پی‌اندیشی‌ها (کریم امامی)