معرفی و دانلود کتاب روانکاوی و دین

معرفی کتاب روانکاوی و دین

کتاب روانکاوی و دین نوشته‌ی اریک فروم نقاط تلاقی و تعارضات میان دین سنتی و فلسفه‌ی بنیادین روان‌کاوی را مورد بررسی قرار می‌دهد. نویسنده در این کتاب فلسفی با نظر بر مفاهیم اخلاقی و دینی، اهداف و رویکردهای روانکاوی را برای مخاطب تشریح می‌کند تا روابط نهفته در میان این دو حوزه را برای مخاطبان خود عیان سازد.

درباره‌ی کتاب روانکاوی و دین

اریک فروم (Erich Fromm) روانکاو برجسته‌ی آلمانی، بارها در آثار خود شیفتگی‌اش را نسبت به جنبه‌های روانشناختی دین، به‌خصوص نیاز جهان‌شمول بشری به دین، نشان داده است. او در کتاب روانکاوی و دین (Psychoanalysis and Religion) که در سال 1950 برای نخستین بار به انتشار رسید، می‌کوشد تا بر استدلال‌های افراطی که یا روانکاوی و دین را مخالفان آشتی‌ناپذیر قلمداد می‌کنند و یا آن دو را کاملاً همسان می‌بینند، خط بطلان بکشد. چراکه باور دارد رابطه‌ای که میان دین و روانکاوی وجود دارد بسیار پیچیده‌تر از آن است که بتوان آن را در چنین دسته‌بندی‌ها و چارچوب‌های ساده‌انگارانه‌ای جا داد.

روانکاوی هم‌سو با دین است یا در تضاد با آن؟

اریک فروم در کتاب فلسفی روانکاوی و دین، ابتدا مسئله‌ی ذهنی و دغدغه‌ی فکری خود را با یک استدلال مطرح می‌سازد. او اذعان می‌کند این تفکر درست نیست که اگر کسی آموزه‌های دین را نپذیرد، ناگزیر از کنار گذاشتن دغدغه‌های روح است. با اینکه بسیاری بر این باورند که هدف محوری فلسفه‌ی روانکاوی بر ارضای امیال غریزی و مادی بنا شده است، فروم معتقد است که روانکاو از این توانایی برخوردار است که واقعیات معنوی نهفته در ادیان را جستجو کند. او به این ترتیب تلاش می‌کند به این پرسش پاسخ دهد که آیا دین و روانکاوی با یکدیگر اختلاف دارند و یا اشتراک؟

اریک فروم برای پاسخ به این پرسش از نظریات فروید و یونگ بهره می‌گیرد و از رهگذر تجزیه‌وتحلیل برخی انواع تجربه‌ی دینی تلاش می‌کند تا به پاسخی جامع دست یابد. همچنین در بخشی تحت عنوان «روانکاوی به مثابه‌ی پزشکی روح»، از این استدلال می‌گوید که در جهان سکولار امروز روانکاو باید نقش روحانیون، کشیش‌ها و متولیان مذهبی را برعهده بگیرد و همچون یک پزشک معنوی به سلامت روحی بیماران توجه کند.

در آخرین بخش این کتاب فلسفی به این پرسش پاسخ داده می‌شود که آیا روانکاوی تهدیدی برای دین محسوب می‌شود؟ درواقع اریک فروم در کتاب روانکاوی و دین، بر این مسئله تأکید می‌ورزد که مسئله‌ی اصلی این نیست که آیا انسان به دین و خداباوری بازمی‌گردد یا نه، بلکه این است که آیا با عشق زندگی می‌کند و به حقیقت می‌اندیشد؟

کتاب روانکاوی و دین، این اثر فلسفی قابل تأمل با ترجمه‌ی آرسن نظریان و چاپ انتشارات مروارید به دست مخاطبان رسیده است.

در نکوداشت کتاب روانکاوی و دین

• کتابی جسورانه در میانه‌ی شور و هیجانات جهان عرضه شده است و به نوبه‌ی خود شور تازه‌ای خواهد آفرید. کتابی که علاقه‌مندان به رشد معنوی، آن را از دست نخواهند داد. (نیویورک تایمز)

کتاب روانکاوی و دین برای شما مناسب است اگر

• به مطالعه در حوزه‌های فلسفه‌ی دین و فلسفه‌ی روانکاوی علاقه دارید.
• می‌خواهید از نگاه یک روانکاو برجسته، به رابطه‌ی دین و روانکاوی نگاه کنید.
• به‌عنوان دانشجو، پژوهشگر یا یک مخاطب اندیشه‌ورز در پی تفکر عمیق‌تری در باب دین هستید.

در بخشی از کتاب روانکاوی و دین می‌خوانیم

«ناهماهنگى هستى انسان موجد نیازهایى است که به‌مراتب والاتر و عالى‌تر از نیازهاى حیوانى اوست. این نیازها منجر به یک انگیزۀ قهرى جهت اعادۀ وحدت و تعادل بین انسان و طبیعت مى‌شود. او مى‌کوشد این وحدت و تعادل را ابتدا در فکر خویش، از طریق ساختن یک تصویر ذهنى کامل از جهان، اعاده نماید. این تصویر معیار داورى او مى‌شود و وى مى‌تواند پاسخ این سؤال‌ها را که در کجا قرار دارد و چه باید بکند، از آن استخراج کند. اما این‌گونه سیستم‌هاى فکرى کافى و وافى مقصود نمى‌باشند. اگر انسان شعورى غیرمتجسم بود مقصود و هدف او با یک نظام فکرى جامع تحقق پیدا مى‌کرد. اما از آن‌جا که کلیتى است داراى جسم و فکر مجبور است نه‌تنها در بخش فکرى بلکه، در فراگرد زندگى و در قسمت احساسات و اعمالش نیز در برابر این دوگانگى هستى واکنش نشان دهد. و براى رسیدن به یک تعادل جدید باید وحدت و یگانگى با همۀ جنبه‌هاى هستى خویش را تجربه کند. از این‌جاست که هر سیستم جهت‌گیرى قانع‌کننده نه‌تنها حاوى عناصر فکرى است بلکه، حاوى عناصر عاطفى و احساسى نیز مى‌باشد و این عناصر باید در کلیۀ زمینه‌هاى تلاشى انسان عملاً به منصۀ ظهور برسند. سرسپردگى به یک هدف یا فکر یا نیرویى برتر از انسان، نظیر خدا جلوه‌اى است از این نیاز انسان به کمال. در فراگرد هستى او».

«از آن‌جا که نیاز به یک نظام جهت‌گیرى و اعتقادى جزء ذاتى هستى انسان است مى‌توان به وحدت و شدت این نیاز پى برد. به‌راستى هیچ منبع قدرتى قوى‌تر از آن در بشر وجود ندارد. انسان در انتخاب بین داشتن یا نداشتن «آرمان‌ها» آزاد نیست بلکه، در انتخاب بین آرمان‌هاى مختلف، بین پرستش قدرت و نیروى تخریب از طرفى، و اعتقاد به نیروى خرد و عشق از طرف دیگر آزاد است. همۀ انسان‌ها ایدآلیست هستند و هدف‌شان دستیابى به چیزى بالاتر از اقناع جسمى است. آن‌ها در نوع آرمان‌ها و ایده‌آل‌هایى که بدان اعتقاد مى‌ورزند با هم اختلاف دارند. بهترین و درعین‌حال شرورانه‌ترین مظاهر فکر انسان همین مظاهر ایده‌آلیستى و مظاهر روح اوست، نه مظاهر جسمانى او. بنابراین آن طرز فکر «نسبى‌گرایانه» که مدعى است داشتن یک آرمان یا یک احساس دینى به خودى خود مفید و باارزش است خطرناک و مغلطه‌آمیز است.

فهرست مطالب کتاب

مقدمۀ مترجم
پیشگفتار
فصل اول: طرح مسئله
فصل دوم: فروید و یونگ
فصل سوم: تجزیه و تحلیل برخى از انواع تجربه دینى
فصل چهارم: روانکاوى به مثابه «پزشکى روح»
فصل پنجم: آیا روانکاوى تهدیدى براى دین به‌شمار مى‌آید؟