معرفی و دانلود کتاب گردونه آتش: تفسیرهایی بر تراژدی شکسپیری

معرفی کتاب گردونه آتش: تفسیرهایی بر تراژدی شکسپیری

یک سروگردن بالاتر از تمام تفسیرهای شکسپیری؛ جایگاه کتاب گردونه آتش درست در همین‌‌جاست. ما به میانه‌ی قرن بیست‌ویکم رسیده‌ایم و پنج قرن پس از ظهور شکسپیر، این کتاب هم‌چنان در صدر لیست بهترین تفاسیر شکسپیری قرار دارد. جی. ویلسون نایت به ما می‌آموزد که چه چیزهایی را درباره‌ی شکسپیر نادیده گرفته‌ایم و این نادیده‌انگاشتن ما را به چه اشتباهاتی دچار کرده است.

درباره‌ی کتاب گردونه آتش

پرده بالا می‌رود. جی. ویلسون نایت (G. Wilson Knight) روی صحنه می‌آید و فریادزنان به ما می‌گوید: «نه، ما شکسپیر را درک نکرده‌ایم!» و این جمله را به حضاری می‌گوید که حداقل تا قرن بیستم شاهد نگارش کتب بسیاری در زمنیه‌ی تفسیر آثار شکسپیر بوده‌اند. اما او همین‌جا متوقف نمی‌شود. گردونه آتش (The Wheel of Fire) کتابی است که خطاهای ما درمورد شناخت شکسپیر را به رخ‌مان می‌کشد و به ما نشان می‌دهد که در شناخت آثار شکسپیر فکرمان به چه مواردی قد نداده است.

از دیدگاه نویسنده‌ی کتاب گردونه آتش، شکسپیر نابغه‌ی رئالیسم نبوده است؛ ما بوده‌ایم که سمبل‌های او را نادیده گرفته‌ایم. اشتباه ما هم این بوده است که بر روی ظواهر کلی‌گرایانه‌ی آثار او تمرکز کرده‌ایم. یکی از بارزترین نمودهای آن هم توجه بسیاری از منتقدان ادبی بر روی مساله‌ی شخصیت آثار شکسپیر، به‌جای توجه و واکاوی نمادها و سمبل‌های آثار او بوده است. اما این به آن معنا نیست که جورج ویلسون نایت از درک الگوی کلی آثار شکسپیر غافل باشد. او بر این مساله به‌خوبی واقف است که برای درک اهمیت اجزای اثر باید ابتدا طرح کلی اثر درک شود.

یکی از جذاب‌ترین بخش‌های ادبیات این است که ما می‌توانیم کتاب موردنظرمان را مطالعه کنیم و بعد هر نظری که می‌خواهیم درباره‌ی آن بدهیم. «من این کتاب را دوست نداشتم.» «بنظرم کاری که مکبث کرد اصلا انسانی نبود.» «حالا هملت نباید این‌قدر هم به دنبال قاتل پدرش می‌گشت!» و حرف‌هایی از این قبیل. اما کار ما وقتی به گره می‌خورد که کسی از ما بپرسد: «چه‌طور؟» «چرا این‌طور فکر می‌کنی؟» در این لحظات معمولا مکث می‌کنیم و بعد ثانیه‌هایی قبل از اینکه از میان جمع ناپدید شویم می‌گوییم: «خب این نظر منه!» اشتباه هم نمی‌کنیم این واقعا نظر ما بوده است، اما ما توانایی اثبات نظرمان به دیگری را نداشته‌ایم.

این‌جاست که منتقد ادبی پا به میدان می‌گذارد. او همان نسخه‌ی ورزیده‌تر ما در بحث‌های ادبی است. منتقد ادبی قرار است با کالبدشکافی متن به ما بیاموزد که در هر بخش از متن ادبی چه فعل‌وانفعالاتی در حال وقوع است. هر قسمت از اثر نمایشی چه کارکردی دارد بود و نبودش چه تغییراتی را رقم می‌زند. کاری که مطالعه‌ی یک نقد خوب با ما می‌کند این است که شناخت ما را از ادبیات دقیق‌تر می‌کند و این قدرت را به اثر می‌بخشد که سال‌های‌ سال به دور از گزند زمان زنده بماند.

وظیفه‌ی جورج ویلسون نایت، این منتقد ادبی توانا و پرآوازه در کتاب گردونه آتش، برانگیختن روح نیمه‌جان شکسپیر از زیر خاکستر روبه‌خاموشی تراژدی است. او با دمیدن نفس گرم خودش به روی این خاکستر، اثری می‌آفریند که شعله‌ورتر از آتش تمام کتاب‌های تفسیر شکسپیری است. او کتاب پیش‌رو را اولین‌بار در سال 1930 منتشر کرد. گردونه آتش در ابتدا در 13 فصل به نگارش درآمده بود اما بعدها دو مقاله‌ی دیگر و یک ضمیمه نیز به این کتاب پربار افزوده شدند.

فصل اول این کتاب به نام در باب اصول تفسیر آثار شکسپیر، دربردارنده‌ی مهم‌ترین ایده‌های او در باب نقد و تفسیر آثار شکسپیر است. فصل دوم کتاب گردونه آتش دیدگاه جی. ویلسون نایت را درباره‌ی هملت نه به‌عنوان شخصیتی قهرمان، بلکه به‌عنوان یک شخصیت رذل و شرور بیان می‌کند. مقالات دیگر او همه درباره‌ی اتللو، مکبث، بروتوس و لیرشاه است. در فصل یازدهم نیز او به بررسی قیاسی شکسپیر و تولستوی می‌پردازد.

کتاب گردونه آتش: تفسیرهایی بر تراژدی شکسپیری توسط رضا سرور ترجمه شده است و وظیفه‌ی انتشار آن را نیر نشر بیدگل برعهده داشته است.

درباره‌ی مجموعه‌ی تئاتر: نظریه و اجرا

کتاب پیش‌رو از مجموعه کتاب‌های تئاتر: نظریه و اجرای نشر بیدگل است. هدف این مجموعه معرفی جریان‌های مهم و بزرگ تئاتری به مخاطبین امروزی خود است. شناسایی جریان‌های مهم تئاتری و بازخوانی آنان یکی از موثرترین فعالیت‌ها برای تاکید بر رابطه‌ی مهم و حذف‌ناشدنی میان نظریه و اجراست، که از قضا یکی از مهم‌ترین اهداف این مجموعه است.

نکوداشت‌های کتاب گردونه آتش

• هرقدر هم که برای محتوایی با چنین سطح بالایی احترام قائل باشیم هم‌چنان کم است. (ضمیه‌ی مجله‌ی ادبی تایمز)
• باید اعتراف کنم که خواندن این مقالات درک من را از الگو و طرح شکسپیری افزایش داده است، که هرچه باشد، هدف اصلی متن همین است. (تی. اس. الیوت)

کتاب گردونه آتش برای چه کسانی مناسب است؟

علاقمندان به مطالعه‌ی آثار نمایشی، تفاسیر و نقدهای ادبی و به‌خصوص پژوهش‌گران آثار نمایشی شکسپیر می‌توانند از مطالعه‌ی اثر پیش رو لذت بسیاری ببرند.

در بخشی از کتاب گردونه آتش: تفسیرهایی بر تراژدی شکسپیری می‌خوانیم

این همان شیوۀ مرسوم عبارت‌پردازی در آثار شکسپیر است: به امور ذهنی و معنوی که «در زمان زاده شده‌اند» شکل و اندام بخشیده می‌شود. در پردۀ چهارم، صحنۀ پنج، از این نمایشنامه ارجاعات بیشتری به زمان داده می‌شود و در آن آگاممنون دربارۀ «سبقت جستن از زمان با شهامتی طوفانی» سخن می‌گوید یا مثلا در پردۀ اول، صحنۀ دو، که پانداروس می‌گوید: «زمان یا باید رفیق و همراه باشد یا پایان پذیرد.» در این نمایشنامه تأمل در باب زمان هم‌زاد لاینفک درون‌مایۀ مرکزی عشق است.

در سراسر نمایش، تریلوس به‌شکلی نیمه‌خودآگاه می‌داند که در جهان جسمانی، عشق او به سرنوشتی مصیبت‌بار محکوم شده است: در میان نمادهای گذرا، زمخت و آشوبناک واقعیت می‌توان دید که امور ظریف و معنوی از تداوم بیان و کامیابی بازمی‌مانند. اشارۀ او به پانداروس، این دلال محبت، به‌عنوان «ناخدا و کشتی و مایۀ امید ضعیف ما» از همین روست: امیال روح ما، همچون کشتی شکننده‌ای بر پهنۀ دریاهای زمان، اجباراً به‌سوی مسیری خطرناک کشانده می‌شوند.

به همین دلیل در تحلیلی که او از شهود عشق به دست می‌دهد احساسات «ناخداهایی مجرب بین دو ساحل خطرناک اراده و تشخیص هستند». گذراترین نگاه‌های عاشقانه باید رهسپار عرصۀ دریافت حسی شوند، این نیز برآمده از جسمانیت و زمان است، زیرا زمان و جسمانیت را باید معمولا به‌عنوان اموری درهم‌آمیخته و پیچیده انگاشت.

فهرست مطالب کتاب

پیشگفتار مؤلف
مقدمه
فصل 1: در باب اصول تفسیر آثار شکسپیر
فصل 2: سفارت مرگ: مقاله‌ای در باب هملت
فصل 3: فلسفۀ تریلوس و کرسیدا
فصل 4: چشم در برابر چشم و اناجیل
فصل 5: موسیقی اتللو
فصل 6: بروتوس و مکبث
فصل 7: مکبث و متافیزیک شر
فصل 8: لیرشاه و کمدی گروتسک
فصل 9: جهان لیر
فصل 10: زیارت نفرت: مقاله‌ای در باب تیمون آتنی
فصل 11: شکسپیر و تولستوی
فصل 12: شخصیت‌بخشی سمبولیک
فصل 13: متافیزیک شکسپیری
فصل 14: حملۀ تولستوی به شکسپیر (1934)
فصل 15: بازاندیشی هملت (1947)
پیوست: دو یادداشت دربارۀ متن هملت (1947)