معرفی و دانلود کتاب برآیی واقعیت اجتماعی: گفتاری در جامعه شناسی نظری

معرفی کتاب برآیی واقعیت اجتماعی: گفتاری در جامعه شناسی نظری

کتاب برآیی واقعیت اجتماعی، اثری جامع در حوزه‌ی جامعه‌شناسی نظری است. رضا عظیمی، نویسنده‌ی کتاب، مفهوم جامعه را با توضیح ارتباط میان پنج عنصر روابط، اجزا، زمان، منابع و قواعد، در این اثر بازتعریف کرده است. پس از مطالعه‌ی کتاب حاضر با نقش پیوند نظام‌مند میان این عناصر پنجگانه در ایجاد مسیری برای رشد و شکوفایی افراد در زندگی شخصی و اجتماعی آشنا می‌شوید.

درباره‌ی کتاب برآیی واقعیت اجتماعی

کتاب برآیی واقعیت اجتماعی، منبعی سودمند برای آشنایی با نحوه‌ی بازسازی مفهوم جامعه با استفاده از نحله‌های فکری مختلف است. رضا عظیمی، نویسنده‌ی کتاب، نشان می‌دهد که چگونه از دلِ تداخل واقعیت‌های فردی و ساختارهای اجتماعی، حقیقتی به نام جامعه بیرون می‌آید. از منظر مولف، اجزا، روابط، زمان، منابع و قواعد، عناصر پنجگانه‌ای هستند که در ارتباط با هم، مفهوم جامعه را بازسازی می‌کنند.

مطالب کتاب برآیی واقعیت اجتماعی با واکاوی مناقشات جاری در جامعه‌شناسی نظری آغاز می‌شود. رضا عظیمی، پس از توضیحاتی درباره‌ی جدال بر سر کل‌گرایی و فردگراییِ روش شناختی، به توضیح مفهوم برآیی در علوم اجتماعی پرداخته است. منظور از برآیی، رابطه‌ی اجزای تشکیل‌دهنده‌ی یک کل و رابطه‌ی کل با این اجزا است. مولف برای توضیح بیشتر مفهوم برآیی به خواص آب اشاره کرده که به وضوح تفاوت زیادی با اجزای تشکیل‌دهنده‌ی آن دارد. ترکیب اکسیژن و هیدروژن، آب را تشکیل می‌دهد. آب، آتش را خاموش می‌کند؛ اما اگر اکسیژن یا هیدروژن در معرض آتش قرار بگیرد، نتیجه کاملاً متفاوت می‌شود.

مفهوم برآیی در این اثر، انواع متعددی دارد که هر کدام از آن‌ها پیامد‌هایی به‌خصوص در ساحت‌های مختلف هستی‌شناسی و معرفتی به دنبال دارد. رضا عظیمی با استفاده از توضیحی که برای برآیی مطرح کرده، در بخش‌های بعدی کتاب برآیی واقعیت اجتماعی، به مفهوم ساختار و عاملیت پرداخته است. نویسنده در ادامه با تفکیک ساختار به مثابه‌ی روابط و ساختار به مثابه‌ی کل، پنج نوع ساختار تفکیک شده را مطرح کرده است. در این زمینه می‌توان به ساختار آرایشی، ساختار نهادی، ساختار توزیعی، ساختار تکنیکی اجتماعی و ساختار فیزیکی اشاره کرد. آشنایی با این مفاهیم به شما کمک می‌کند تا در جریان نقش انسان در تغییر ساختارهای جامعه و ایجاد اجتماعی بهتر قرار بگیرید.

بررسی جایگاه فرهنگ، زبان و گفتمان در ساختار واقعیت اجتماعی

رضا عظیمی در چهارمین فصل از کتاب برآیی واقعیت اجتماعی به بررسی انتقادیِ انواع برساخت‌گرایی توجه نشان داده است. جهان ایده در ارتباط با ساختار در این فصل کاملاً بررسی شده است. بر اساس این اطلاعات، زبان، گفتمان و فرهنگ، مهم‌ترین شکل‌های برساخت‌گرایی در نظریه‌ی معاصر به حساب می‌آیند. مفاهیم عاملیت، ساختار و نقد بر ساخت‌گراییِ رادیکال در بخش بعدی کتاب بازتعریف شده است. نویسنده از خلال این بازتعریف، مفهوم جامعه را توضیح داده است.

عظیمی در بخش‌های پایانی کتاب برآیی واقعیت اجتماعی با تشریح «رابطه‌ی هست»، مبنایی هنجارین برای نظریه‌ی انتقادی و رهاسازی ترسیم می‌کند. از دیدگاه نویسنده، جامعه‌ی نیک، جامعه‌ای است که ساختارهای اجتماعی آن تمامی قدرت عاملانه‌ی ساختاری خود را برای تسهیل فعال‌سازی قدرت‌های تغییرآفرینِ فردی در مسیر شکوفایی انسان به کار گیرد. مولف در این اثر تلاش کرده تا با گذار از ساختارهای سنتی، چارچوبی نوین برای درک شیوه‌ی تکوین اجتماع مطرح نماید. هویت جمعی در جامعه‌ای که رضا عظیمی در این اثر متصور شده بدون نادیده گرفتن اراده‌ی افراد بازسازی می‌شود.

کتاب برآیی واقعیت اجتماعی را انتشارات فراهم چاپ و روانه‌ی بازار کرده است.

کتاب برآیی واقعیت اجتماعی برای شما مناسب است اگر

• در رشته‌های جامعه‌شناسی یا علوم اجتماعی تحصیل یا تدریس می‌کنید و می‌خواهید دامنه‌ی اطلاعات خود را گسترش دهید.
• پژوهشگر حوزه‌ی مطالعات اجتماعی هستید و به دنبال منبعی متفاوت پیرامون بازسازی مفهوم جامعه می‌گردید.

در بخشی از کتاب برآیی واقعیت اجتماعی: گفتاری در جامعه شناسی نظری می‌خوانیم

سوسور (1986) بحث روابط قراردادی در زبان را مطرح کرد. بُعد دلبخواهی بودنِ رابطه‌ی دال و مدلول برای نظریه‌های پساساختارگرایانه بسیار جذاب شد. او در واکنش به نظریه‌های پوزیتیویستی، بیولوژیکی و نظریه‌ی ارجاعیِ زبان بود که نظریه‌ی خود را مطرح کرد. برای سوسور، زبان می‌تواند به‌صورت هم‌زمانی (در لحظه) فهم شود نه به حالت درزمانی و در طول زمان. سوسور برای دو وجه زبان و گفتار در زبان تمایز قائل بود. اولی به قاعده‌ی اجتماعیِ زبان اشاره دارد که فراگیر است، و دومی به توانایی‌های فردی در به‌کارگیریِ اولی اشاره دارد که فردی است. نکته‌ی دیگر به رابطه‌ی بین دال (تصویر یا نوشته) و مدلول (معنا و مفهوم متبادرشده به ذهن) اشاره دارد. آن‌چنان که باسکار (1993، 223-222) و نیل‌هائوس (1998، 2) اشاره می‌کنند، ترکیب دال و مدلول برای سوسور نشانه را به دست می‌دهد. دال بُعد ذهنی است و مدلول به مفهوم اشاره دارد. رابطه‌ی دال و مدلول یک رابطه‌ی دلبخواهی است. به این ترتیب، نشانه‌ای که از ترکیب این دو حادث می‌شود و اساس زبان را شکل می‌دهد، با جهان خارج بی‌ارتباط می‌شود. به عبارت دیگر، این نشانه ربطی به جهان خارج ندارد. در این‌جا زبان به یک ساختار دلبخواهی از نشانه‌ها تبدیل می‌شود که اصل تفاوت و جانشینی بدون ارجاع به جهان بیرونی آن را می‌سازد. به این ترتیب، زبان همچون یک سیستم بسته (خودارجاع) عمل می‌کند که بر مکانیسم و ساختار درونیِ خود متکی است. واقعیت پیشاموجود هیچ کمکی به فهم انسانی کمک نمی‌کند. زبان خود را بر واقعیت تحمیل می‌کند. در این فرایند، سه عنصر درونیِ «حضور هم‌زمان»، «غیاب» و «تفاوت» به‌عنوان سازوکارهای اصلیِ مولدِ نشانه‌ها - روابط دال و مدلول - عمل می‌کنند. معنا حاصل این فرایند است. بنابراین، ارتباط بین انسان‌ها نه براساس ارجاع کلمات و لغات به جهان خارج، بلکه براساس انسجام درونی در سیستم ساختاریافته‌ی نشانه‌ها است که در گفتار به کار گرفته می‌شود. به این ترتیب، قدرت عاملیت در ساختار وجود دارد، در ساختار درونیِ زبان نه در فرد (عامل). به این ترتیب، زبان یک سیستم خودارجاع است.

فهرست مطالب کتاب

فهرست اشکال و جداول
پیشگفتار
مقدمه
جدال بر سر کل گرایی و فردگراییِ روش شناختی (برخی نکات اساسی)
فردگرایی - کل گراییِ روش شناختی
فصل اول: مفهوم برآیی در علوم اجتماعی
هستی اجتماعی
فصل دوم: ساختار اجتماعی
فصل سوم: عاملیت
نگاهی دوباره به عاملیت
عاملیت گروهی
فصل چهارم: از واقعیت اجتماعی تا برساخت گرایی
فرهنگ
زبان و واقعیت اجتماعی
گفتمان
فصل پنجم: جامعه به عنوان واقعیت های چندگانه ی متفاوت و مرتبط به هم
جامعه، پدیده‌ای زمان‌مند و دارای برآیی
واقعیت اجتماعی
واقعیت فردی (عاملیت)
میانجی‌گری بین عاملیت و ساختار
جامعه به‌مثابه واقعیت‌های چندگانه همراه با نیروهای علّی
منابع
نمایه‌ی اسامی