معرفی و دانلود کتاب باکوی زیرزمینی

معرفی کتاب باکوی زیرزمینی

کتاب باکوی زیرزمینی به قلم محمدسعید اردوبادی یک رمان تاریخی تأثیرگذار است که تصویری دردآلود و غم‌زده از طبقه‌ی کارگر جامعه‌ی باکو در اواخر قرن نوزدهم تا دهه‌های آغازین قرن بیستم را پیش چشم مخاطب زنده می‌کند. نویسنده در این رمان با نثری شاعرانه و توصیفاتی دقیق، فقر، اختلاف طبقاتی، مبارزات کارگری و تاریخ جنبش انقلابی آذربایجان را به تصویر می‌کشد.

درباره‌ی کتاب باکوی زیرزمینی

در طول تاریخ، قشر کارگر همواره با مصائبی جانکاه دست به گریبان بوده؛ موضوعی که دست‌مایه‌ی نگارش آثار داستانی و غیرداستانی پرشماری قرار گرفته است. محمدسعید اردوبادی (Mammad Said Ordubadi) در رمان باکوی زیرزمینی (Underground Baku) نیز از این ایده بهره برده است، اما آنچه رمان او را به اثری متمایز بدل می‌کند، تلاش او برای تصویر کردن بخش عظیم و مهمی از تاریخ آذربایجان بوده است. ازاین‌رو اثری سترگ و سه جلدی خلق شده است که باکوی زیرزمینی، دومین جلد آن محسوب می‌شود.

جلد اول این تریلوژی، تحت عنوان «شهر رزمنده» و سومین جلد آن با نام «دنیا عوض می‌شود» به عرصه‌ی چاپ رسیده‌اند. مجموعه‌ای که تاریخ آذربایجان را از سال 1898 تا 1920 در روایتی داستانی اما به شکلی کاملاً واقع‌گرایانه در معرض دید مخاطبان می‌گذارد.

شروع زیرپوستی یک جنبش

رمان تاریخی باکوی زیرزمینی با حضور کارگران در کارخانه آغاز می‌شود و از همان ابتدا به نظر می‌رسد که روز متفاوتی در پیش است. چراکه با وجود به صدا درآمدن سوت کارخانه، کارگران هنوز دست به کار نشده‌اند. تعدادی از کارگران دور پاولوشا جمع شده‌اند و در این تب‌وتاب به سر می‌برند تا هرچه زودتر در فرصتی مناسب روزنامه‌ی مهمی را که از تفلیس به دستشان رسیده، بخوانند. چلمان، سرمکانیک کارخانه مثل همیشه پاولوشا را زیر نظر دارد و حرکات و مراودات او را می‌پاید.

از نگاه چلمان، پاولوشا آدم کله‌شقی است که زبان تندوتیزی دارد و نمی‌داند چرا برای سایر کارگران دوست‌داشتنی و عزیز است. اینجا همان نقطه‌ای است که مخاطب، به شخصیت انقلابی پاولوشا پی می‌برد. شخصیتی که به مزاج سرکارگر کارخانه و در پی آن سردمداران دیکتاتورمآب جامعه‌ی آن زمان باکو خوش نمی‌آید و از همین روست که در طول داستان فرازونشیب‌های بسیاری را از سر می‌گذراند.

روایتی برآمده از تجربه‌های زیسته

محمدسعید اردوبادی خودش نیز در سال‌های سخت آذربایجان و در طبقه‌ی کارگر به دنیا آمد. به همین سبب، زندگی‌اش با دشواری‌های فراوانی همراه بود. او سالیان بسیاری را به فعالیت‌های انقلابی پرداخت و پس از اینکه در ژانویه‌ی سال 1914 دستگیر شد، رنج تبعید را نیز چشید. این بود که پس از آن وارد حزب کمونیست شد. به همین خاطر با بهره‌گیری از تجربیات زیسته‌ی خود و تکیه بر پژوهش‌هایی دقیق و مستند، رمان تاریخی و اجتماعی باکوی زیرزمینی را به رشته‌ی تحریر درآورده است.

او با نثری شاعرانه و توصیف جزئیات دقیق، نمایی روشن از جامعه‌ی باکو در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم ارائه می‌دهد و با محوریت قرار دادن زندگی و مبارزات کارگران باکو و بررسی جهت‌گیری‌های ایدئولوژیک، قلم توانمند خود را به رخ مخاطب می‌کشد. به این ترتیب خواننده‌اش را به سالیان دور می‌برد تا با گذر از کوره‌راه‌های تاریخ، بتواند وضعیت اجتماعی یک جامعه‌ی تحت ستم را به طرز ملموسی درک کند.

کتاب باکوی زیرزمینی، این رمان تاریخی خواندنی و تأمل‌برانگیز را انتشارات نگاه ذیل مجموعه‌ی «ادبیات آذربایجان» و با ترجمه‌ی ودود مردی در اختیار مخاطبان علاقه‌مند قرار داده است.

کتاب باکوی زیرزمینی برای شما مناسب است اگر

• به مطالعه‌ی رمان تاریخی خارجی علاقه دارید.
• در پی یک رمان تأثیرگذار می‌گردید که با نگاهی عمیق به وضعیت اجتماعی مردم آذربایجان و جنبش‌های کارگری باکو نظر بیندازد.
• از خواندن رمان‌های اجتماعی با محوریت مبارزات آزادی‌خواهانه لذت می‌برید.
• می‌خواهید رمانی جذاب از ادبیات آذربایجان بخوانید که با رویکردی واقع‌گرایانه به تاریخ نگاه می‌کند.

در بخشی از کتاب باکوی زیرزمینی می‌خوانیم

ژنیا در روستای بارتسخانه با عده‌ی زیادی از کارگران باتومی آشنا شد. واسیا را دید. واسیا که در ایستگاه چاکوا چمدان پُر از کتاب‏‌های انقلابی ژنیا را عوض کرد و از قطار پیاده شد، با گاری به باتومی آمده و کتاب‏‌ها را به مکان مقرر تحویل داده بود. از مارسی با کشتی شرکت فرانسوی از سوی سمیدوویچ ادبیات انقلابی فرستاده شده بود.

کشتی دو روز بود که در بندر پهلو گرفته بود و بار آن خالی می‏‌شد و دوباره بارگیری می‌‏کرد. از این رو خارج کردن ادبیات از کشتی امکان نداشت، چون پلیس باتومی اطمینان داشت که از کشورهای خارجی ادبیات انقلابی به ماوراءقفقاز وارد شده است و درباره‌ی کالاهایی که از کشتی خارج می‏‌شد، به‏‌گونه‌ی جدی دست به تجسس می‌‏زد. آنان گرد آمدند و دراین‌‏باره بسیار اندیشیدند. هرکسی نظری داد. برخی‌ها پیشنهاد کردند که کتاب‏‌ها کم‏‌کم از کشتی خارج شوند. این پیشنهاد رد شد، چون آشپزی که ادبیات انقلابی را آورده بود، اصرار داشت کتاب‏‌ها یک‌‏جا از کشتی خارج شوند.

پس از سبک و سنگین کردن‏‌های فراوان تصمیم گرفتند یک قاچاقچی پیدا کنند. با استفاده از زورق او هنگامی که شب کشتی فرانسوی از ساحل به دریا کشیده می‌‏شد، به آن نزدیک می‏‌شدند، محموله را تحویل می‌‏گرفتند و به واپس برمی‌‏گشتند. قاچاقچی را یافتند و آوردند. او را تفهیم کردند. محل و زمان آمادگی زورق را به او گفتند. ژنیا برای اینکه هتل‌‏دار مشکوک نشود، می‌‏بایست برمی‏‌گشت. ازاین‏‌رو، شب پس از صرف شام با رفقایش و از آن‏‌جمله با واسیا وداع کرد و به شهر بازگشت.

فهرست مطالب کتاب

درباره‌ی نویسنده
در کارخانه
ادبیات انقلابی
پاولوشا از کارخانه اخراج شد
روزنامه‌ی «بوربا» منتشر شد
حسادت
مسئله‌ی ادبیات انقلابی
ژنیا می‌خواهد به گردش برود
ژنیا به باتومی می‌رود
تظاهرات اول ماه مه
ژنیا «گمراه» شده است
فندق‌فروش
حقیقت آشکار می‌شود
زن چادری از معرکه گریخت
تظاهرات دوم مارس
تظاهرات دوم مارس
پس از تظاهرات
درباره‌ی اعتصابات ژوییه
ژنیا در خانه‌ی سرمایه‌دار
ضیافت در خانه‌ی حاجی
زیر منگنه‌ی اندیشه‌های متضاد
جدیدترین خیانت منشویک‌ها
منشویک در خدمت بورژوازی
فعالیت مخفی در آموزشگاه فنی
تدارک قیام مسلحانه
زمینه‌ی کشت‌وکشتار ارمنی و مسلمانان
حاجی، هارون‌الرشید است و همسرش زبیده خاتون
در میان دو مدیر
ناکاشیدزه از پترزبورگ بازگشت
محاکمه‌ی رفیق مونتین
خط‌ومشی کمیته‌ی باکو
کشت‌وکشتار ارمنی و مسلمان آغاز شد
سوساننا
واسیا زیر تأثیر منشویک‌ها
فرماندار ناکاشیدزه کشته شد
درباره‌ی دومین خیانت حکومت
تزاریسم کار خودش را کرد
فرماندار ناکشیدزه کشته