معرفی و دانلود کتاب روانکاوی تحت اشغال

معرفی کتاب روانکاوی تحت اشغال

مقاومت برای فلسطینیان نه فقط یک کنش سیاسی، بلکه تجربه‌ای روزمره، روانی، فرهنگی و حتی درمانی است. کتاب روانکاوی تحت اشغال، تحلیلی ژرف و اساسی از این زیست مقاوم ارائه می‌دهد. لارا شیهی و استفن شیهی نشان می‌دهند که روان‌درمانی در فلسطین، نه فقط ابزاری برای تسکین دردهای روانی، بلکه بستری برای بازسازی نفس، احیای کرامت و خلق معنا در دل بی‌معنایی است. این کتاب در سال 2022، جایزه‌ی کتاب فلسطین را در بخش کتاب‌های دانشگاهی، دریافت کرده است.

درباره‌ی کتاب روانکاوی تحت اشغال

اصولاً وقتی بحث روانکاوی به میان می‌آید، شرایط بحرانی مانند جنگ در فلسطین در مخیله‌ی ما نمی‌گنجد و فکر می‌کنیم که دغدغه‌ی افراد در این شرایط فقط و فقط زنده ماندن است. در حالی که لارا شیهی (Lara Sheehi) و استفن شیهی (Stephen Sheehi)، نشان می‌دهند که روانکاوی برای فلسطینیان، نه تنها ممکن، بلکه ضروری است. نویسندگان در کتاب روانکاوی تحت اشغال (Psychoanalysis Under Occupation) تأکید می‌کنند که زندگی روانی فلسطینی‌ها حتی در دل خشونت و اشغال، سرشار از میل، امید و تلاش برای حفظ کرامت انسانی است. روانکاوی در این بستر، صرفاً ابزاری برای درمان تروما نیست؛ بلکه به بستری برای بازسازی هویت فردی و جمعی بدل می‌شود. چراکه نمی‌توان روی قلبی تکه‌تکه، چسب زخم زد و انتظار داشت که همه چیز به خوبی پیش برود.

به‌طورکلی باید بگوییم که روان‌شناسی صرفاً یک علم مختص به طبقه‌های بالای جمعیت جهان نیست. بلکه دانشی منعطف و چندوجهی است که برای ملل مختلف بسته به شرایط آن‌ها، تنظیم می‌شود. کتاب روانکاوی تحت اشغال، دقیقاً بر همین اصل تأکید دارد: اینکه روانکاوی نمی‌تواند در خلاء یا چارچوب‌های غرب‌محور و طبقاتی عمل کند. لارا شیهی و استفن شیهی با تمرکز بر تجربه‌های زیسته‌ی درمانگران و بیماران فلسطینی، نشان می‌دهند که روانکاوی تحت اشغال، باید خود را با واقعیت‌های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی آن جامعه تطبیق دهد؛ نه اینکه آن‌ها را نادیده بگیرد یا تحریف کند.

مطابق نظرات لارا شیهی و استفن شیهی، جلسات روان‌درمانی می‌توانند به مکان‌هایی برای مقاومت بدل شوند؛ جایی که در آن بیماران بتوانند کنشگر باشند؛ نه قربانی خشونت. آن‌ها از طریق روایت‌های بالینی، به ما یادآوری می‌کنند که روانکاوی در فلسطین، پروژه‌ای اخلاقی، سیاسی و فرهنگی است. پروژه‌ای برای شنیدن، معنا بخشیدن و بازسازی ذهنی که در برابر اشغال، همچنان میل به زیستن دارد. کتاب روانکاوی تحت اشغال، مرزهای رایج درمانی را در هم شکسته و با بهره‌گیری از دیدگاه‌های استعمارزدایانه، به‌ویژه اندیشه‌های فرانتس فانون، نشان می‌دهد که روانکاوی در فلسطین نمی‌تواند بی‌طرف یا صرفاً بالینی باشد. بلکه باید به طور فعال، در خدمت رهایی، بازسازی هویت و مقاومت فرهنگی قرار گیرد.

توفان گرکانی و سید سپهر هاشمیان، کتاب روانکاوی تحت اشغال را به فارسی روان برگردانده‌اند. از نشر قطره برای چاپ و انتشار این کتاب روان‌شناسی، سپاس‌گزاریم.

نکوداشت‌های کتاب روانکاوی تحت اشغال

• اگر به دنبال منبعی درباره‌ی قربانیان ترومای ناشی از آپارتاید با روان‌کاوی اشغال هستید، این کتاب را نخوانید. چراکه لارا شیهی و استفن شیهی، اثری درخشان و شورش‌گرانه در زمینه‌ی نظریه و کنش استعمارزدایی نوشته‌اند که تمرکز آن بر تلاش‌های درمانگران فلسطینی و بیمارانشان برای بازیابی و حفظ حس خود، جامعه، تمامیت فرهنگی و حضور در دل خشونت استعمار سکونت‌گرا است. نویسندگان با الهام از فانون و حتی فراتر رفتن از او، روانکاوی در فلسطین را نه ابزاری برای تطبیق دادن افراد با شرایط، بلکه به‌عنوان علمی ضروری برای مقاومت، رهایی و در نهایت استعمارزدایی معرفی می‌کنند. (رابین دی. جی. کلی، مورخ آمریکایی)
• این کتاب، چه در تاریخ و چه در عمل روان‌کاوی در فلسطین، هر ادعا را با ارجاع دقیق به منابع پشتیبانی می‌کند. روانکاوی تحت اشغال، اثری علمی و پژوهشی است، اما نه بی‌طرف؛ بلکه با موضعی روشن در برابر قدرت. (ایان پارکر، فیلسوف بریتانیایی)
• کتابی دشوار و مهم برای روانکاوان، روان‌شناسان و هر کسی که در زمینه‌ی کاهش رنج و مقابله با بی‌عدالتی فعالیت می‌کند؛ به‌ویژه آن‌هایی که می‌دانند ستم، خود منشاء رنج است. (اریکا برمن، روان‌شناس)

کتاب روانکاوی تحت اشغال برای شما مناسب است اگر

• به مطالعات روان‌شناسی و جامعه‌شناسی در خصوص فلسطین و خاورمیانه علاقه‌مند هستید.
• می‌خواهید یک منبع علمی درباره‌ی اهمیت پایداری در شرایط سخت در دست بگیرید.
• تاریخ فلسطین برای شما جذاب است و منابعی را درباره‌ی گذشته، زمان حال و آینده‌ی این کشور جستجو می‌کنید.
• به مبحث مقاومت در روان‌درمانی علاقه‌مندید.

در بخشی از کتاب روانکاوی تحت اشغال می‌خوانیم

کار روانکاوی در فلسطین تلاشی جمعی است. این تلاش به همان اندازه که تلاشی برای رشد خود و هویت‌سازی است، تلاشی در راستای نهادسازی برای جامعه‌ای است که به‌صورت خستگی‌ناپذیر برای آزادسازی کشور می‌جنگد. بی‌شک، روان‌شناسان فلسطین درون دولت فلسطین اشغالی و همچنین روان‌شناسان تحت اشغال و محاصره در قدس، کرانه‌ی باختری و غزه، به گفته‌ی شبکه‌ی همگانی سلامت روان فلسطین، به‌وضوح درک می‌کنند که «انرژی‌های فکری و روانی فلسطینیان در زمینه‌ی سلامت روان و روان‌درمانی در فلسطین و جهان در خدمت مردم آزاد، کشور (وطن) آزاد و جهان آزاد است». به‌عبارت‌دیگر، همان‌طور که در فصل 4 خواهیم دید، آن‌ها در کار درمانی‌ به دنبال پرورش و تقویت مفهوم پرورش ایگوی سالم فلسطینی به‌عنوان بخشی از مجموعه‌ی بزرگ‌تری از اقدامات اجتماعی‌اند که فلسطینیان برای تقویت هویت فرهنگی و ملی فلسطین و توجه به آن انجام می‌دهند.

در این زمینه، نباید این پروژه را برای افراد درگیر با استعمار فقط «ملی‌گرایانه» و «وطن‌پرستانه» بدانیم و این اصطلاحات را فقط باتوجه‌به زمینه‌ی آزادسازی ملی فهم کنیم. توضیحاتشان ما را به این نتیجه می‌رساند که کار بالینی‌ آن‌ها در مقام متخصصان بالینی به نظر خودشان و بیمارانشان (در سطح فردی و جمعی) تلاشی پایدار برای مقابله با شرایط اشغال و استعمار و شهرک‌نشینی است. فلسطینیان اعم از متخصصان بالینی ساکن غزه، کرانه‌ی باختری، قدس و فلسطینیان ساکن دولتِ به‌اصطلاح اسرائیل علی‌رغم شرایط گوناگونشان در این زمینه تلاش می‌کنند و به یکدیگر متصل می‌شوند.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه‌ی دبیر مجموعه
در جلسه نشستن با فرزندان فلسطینی و ایرانی‌مان
قدردانی
مقدمه: چارچوب‌سازی
فصل 1: تمرین ازخودبیگانگی‌زدایی
فصل 2: اراده‌ی زیستن در فلسطین
فصل 3: معصومیت روانکاوانه
فصل 4: مشترکات روان‌درمان‌گرایانه در فلسطین آزادشده
مؤخره: مقاومت ما را سالم نگه می‌دارد