معرفی و دانلود کتاب ایران، روم و قدرت‌های منطقه‌ای: برخورد امپراتوری‌ها در عهد باستان متاخر

معرفی کتاب ایران، روم و قدرت‌های منطقه‌ای: برخورد امپراتوری‌ها در عهد باستان متاخر

تابه‌حال کسی کره‌ی زمین را بدون جنگ و تعارض ندیده است؛ اما جابه‌جایی فتوحات و تحولی که در جریان نبردهای باستان رخ می‌داد، بسیار با جنگ‌های امروزی متفاوت بود. کتاب ایران، روم و قدرت‌های منطقه‌ای نوشته‌ی گلن وارن باورساک ما را با درگیری‌ها و سازش‌هایی که بین امپراتوری‌های ایران باستان و امپراتوری روم در جریان بوده‌اند، آشنا می‌کند.

درباره‌ی کتاب ایران، روم و قدرت‌های منطقه‌ای

نمی‌دانیم همه‌چیز از چه زمانی آغاز شد. کسی به یاد ندارد نخستین باری که «مذهب» به وسیله و بهانه‌ای برای ستیز و تهاجم تبدیل شد، چه زمانی بوده است. فرقی نمی‌کند به بیست سال قبل رجوع کنیم یا دو هزار و بیست سال پیش، در هر صورت یک شاه پیدا می‌شود که به دلیل تعارضات سیاسی یا برتری‌جویی ایدئولوژیک، استبداد دینی را بر مردمان سرزمینش حکم‌فرما کند و ملت‌های دیگری را به اتهام‌های «کافر» و «خارج شده از دین» و... آزار دهد. امروزه دیگر نمی‌توان این وقایع را از منظر جامعه‌شناختی بررسی کرد، زیرا قرن‌ها از آن دوره فاصله گرفته‌ایم و ناچاریم که رخدادها را بدون ارزش‌گذاری و موضع‌گیری، صرفاً از نظرگاه تاریخ روایت کنیم. کتاب ایران، روم و قدرت‌های منطقه‌ای (Empires in Collision in Late Antiquity) نوشته‌ی گلن وارن باورساک (Glen Warren Bowersock) در کمال ایجاز و بسیار مختصر، چگونگی وقوع جنگ‌ها، اختلافاتی که از دوران اشکانی با امپراتوری روم داشته‌ایم، دلایل آغاز نبردها، نقش ادیان و مذاهب گوناگون در رخداد نبرد را شرح داده است.

نبرد عیسی، موسی و زرتشت

دوران ادیان باستانی سامی به پایان رسید و حالا زمان آن است که پادشاهان حمیر به کیش یهودیت ایمان بیاورند! بخش جنوبی شبه جزیره‌ی عربستان مکانی است که هزاران سال قبل، حکومت حمیر در آن‌جا حکم‌فرما بود. این حاکمان، مسیحیان ساکن در شبه جزیره را به هر روشی که می‌توانستند آزار می‌دادند. این شکنجه و سرکوب‌ها، تا زمانی که همه‌ی مردم دین یهود را نمی‌پذیرفتند یا سرزمین خود را ترک نمی‌کردند، ادامه داشت. در این شرایط امپراتوری ساسانی نیز در حال رشد بود. پادشاهان ایرانی بدون دخالت مستقیم در جنگ بین حکومت یهودی و مسیحی‌ها، در حاشیه‌ی امن فعالیت می‌کردند و صرفاً به تجارت و مبادلات اقتصادی با شاهان حمیر می‌پرداختند. در همین هنگام مسیحیان عراق و... تحت نفوذ ایران بودند و با این وجود امپراتوری ساسانی وضعیت را در حد اعتدال حفظ کرده بود. گلن وارن باورساک در فصل‌های ابتدایی کتاب ایران، روم و قدرت‌های منطقه‌ای وضعیت نفوذ بیزانس و روم در شبه جزیره‌ی عربستان و قدرت‌گیری امپراتوری ایران از طریق تجارت را شرح می‌دهد.

فتح اورشلیم

رؤیای دیرینه‌ی فتح اورشلیم / بیت‌المقدس هزاران سال قبل محقق شده است؛ در دوران حکومت خسرو دوم، پادشاه ساسانی. اورشلیم که تا آن دوران تحت حاکمیت بیزانس شرقی (روم) قرار داشت، پس از عبور سپاهیان ایران از انطاکیه و قیصریه، فتح شد. در این دوران به دلیل اینکه حکومت بیزانس مسیحی بود، مسیحیان اورشلیم در برابر فتح شهرشان مقاومت کردند و سرکوب شدند، اما یهودیان در برابر سپاه ساسانی ایستادگی نشان ندادند. کتاب ایران، روم و قدرت‌های منطقه‌ای، وضعیت شهر اورشلیم را پس از فتح به دست ساسانیان، چندان با دورانی که به دست رومیان فرمانروایی می‌شد، متفاوت نمی‌داند. گلن وارن باورساک حیات شهری و زیست مردم زیر لوای ساسانیان را بسیار شبیه به دوران حکومت رومیان می‌داند و تأکید دارد که این وضعیت برای مسیحیان و یهودیان یکسان بود. واقعه‌ی فتح اورشلیم، یکی از مهم‌ترین پیروزی‌های تاریخی ایرانیان بر رومیان است.

کتاب ایران، روم و قدرت‌های منطقه‌ای در فصل‌های پایانی، تضعیف حکومت ساسانی و جایگزینی‌اش خلافت اسلامی و تأثیر این حادثه بر امپراتوری روم را شرح می‌دهد و خوانندگان خود را با سیر تاریخ ایران باستان آشنا می‌کند. این کتاب با ترجمه‌ی مهناز بابایی در انتشارات مروارید به چاپ رسیده است.

نکوداشت‌های کتاب ایران، روم و قدرت‌های منطقه‌ای

• گلن وارن باورساک به ما نشان می‌دهد بررسی مرزهای یک امپراتوری، چگونه می‌تواند ما را نسبت به اوضاع داخلی آن سرزمین آگاه کند. (Saudi Aramco World)
• کتاب ایران، روم و قدرت‌های منطقه‌ای به روایت عظیم تاریخ ایران و روم طراوت بخشیده است و با اشتیاق به‌سراغ مدارکی می‌رود که نگاه ما به کل تاریخ را دگرگون می‌کند. (The New York Review of Books)

کتاب ایران، روم و قدرت‌های منطقه‌ای برای شما مناسب است اگر

• به مطالعه‌ی تاریخ ایران باستان علاقه‌مندید.
• دوست دارید درباره‌ی تعارض‌ها و درگیری مذهبی بین مسیحیان و یهودیان که در هزاران سال قبل ریشه دارد، بیشتر بدانید.
• نسبت به تاریخ روم، دوران باستان شبه جزیره‌ی عربستان، سوریه و سایر کشورهای خاورمیانه کنجکاوید.

در بخشی از کتاب ایران، روم و قدرت‌های منطقه‌ای: برخورد امپراتوری‌ها در عهد باستان متاخر می‌خوانیم

مهم‌تر از همه، این سنت به دو داستانِ بدنام از اجبار و وحشیگری از سوی پادشاهان یهودی عرب حمیری در برخورد با جوامع مسیحی در داخل پادشاهی خود اشاره می‌کند. اولین داستان از این سنت ادبی مربوط به ربع سوم قرن پنجم، مربوط به شهیدی مسیحی به نام ازقیر است. در این داستان ما اشاره‌ای صریح به ربیانی داریم که برای قضاوت او جمع شده بودند. دومین داستان از این سنت، روایات پیچیده متون مربوط به کشتار مسیحیان در سال 523 میلادی در شهر نجران به ابتکار پادشاه حمیری، یوسف أسار یثأر است که به چهار نام دیگر نیز شناخته شده است (ذونواس در عربی؛ دوناس در یونانی؛ مسروق در سریانی و فینحاس در سنت عربی مسیحی و حبشی).

هر دو داستان شاهد واضحی از آزار و شکنجۀ مسیحیان در حمیر به دست اربابان یهودی آن‌ها هستند و هر دو تلاش‌های هماهنگ برای اجبار به گرویدن دسته‌جمعی به یهودیت را نشان می‌دهند. کشتار نجران به‌مراتب مهم‌تر از دو آزار و اذیتی است که حکومت یهود در حمیر علیه مسیحیان خود به راه انداخت. این واقعه نه‌تنها باعث تشنج شد، بلکه مرکز و جنوب غربی عربستان را متحول کرد. این امر منجر به تهاجم حبشیان شد که مسیحیت را برای مدتی نزدیک به پنجاه سال به این منطقه بازگرداند و نه‌تنها به نجاشی در آکسوم، بلکه به امپراتور قسطنطنیه و همچنین پادشاه ایران ساسانی اجازه داد تا به نیروهای اصلی در صحنۀ تاریخی منطقه تبدیل شوند. یکی از تبعات سخت این امر اِعمال سیاست و مذهب عربستان جنوبی بود. این امر به‌نوبۀ خود، هر سه حاکم را برای تبدیل شدن به دلالان قدرت در دنیایی که به‌سرعت در حال تغییر بود و نیز همان صحنه‌ای که حضرت محمد (ص) در آن متولد شد، در برابر یکدیگر قرار داد.

فهرست مطالب کتاب

مقدمۀ مترجم
پیش‌گفتار
فصل اول: بیزانس، حبشه و پادشاهی یهودی در عربستانِ جنوبی
فصل دوم: تصرف اورشلیم به‌دست ایرانیان
فصل سوم: هدیۀ هراکلیوس به اسلام: مرگ امپراتوری ایران
پیوست اول: مکه در عهد باستان متأخر
پیوست دوم: محمد (ص) و مدینه
نمایه