معرفی و دانلود کتاب صهیونیسم: مقدمه‌ای بسیار کوتاه

معرفی کتاب صهیونیسم: مقدمه‌ای بسیار کوتاه

کشورها «ساخته» نمی‌شوند، مگر اینکه سال‌ها ایدئولوژی فاشیستی، ثروت و خشونت در پس آن‌ها صرف شده باشد. اسرائیل چنین چیزی است. کتاب صهیونیسم نوشته‌ی مایکل استانیسلاوسکی مخاطبان خود را به قرن 18 و 19 می‌برد؛ زمانی که برای نخستین‌بار ایده‌ی «ملت یهود و دولت یهود» شکل گرفت و پیروان دین یهودیت، تصمیم گرفتند به سرزمین موعود که سه هزار سال پیش به آن‌ها وعده داده شده است! بازگردند. این کتاب کوشیده تا سیر وقایع و نظریه‌پردازی‌های متفکران یهودی را با توجه به تاریخ و مستندات به‌جای‌مانده تحریر کند و از موضع‌گیری بپرهیزد.

درباره‌ی کتاب صهیونیسم

یهودیت یک دین است، همچون اسلام، مسیحیت و غیره. در دین یهودیت، پیروان موسی باید تا زمان رجعت مسیح (مسیح به‌معنای منجی، نه عیسی مسیح) منتظر بمانند و همراه با او به سرزمین موعود خود (فلسطین) بازگردند؛ اما در اواخر قرن نوزدهم و بیستم، ثروتمندان یهود که اندیشمندانشان نیز از همین طبقه‌ی اجتماعی بودند، تحت‌تأثیر اندیشه‌های داروین و مصادره به مطلوب کردن ایده‌های مارکس، دین‌زدایی را آغاز کرده و خود را به‌عنوان یک «ملت» به ساکنان سرزمین‌های اروپایی معرفی کردند؛ طبیعتاً یک «ملت» نمی‌تواند با سایر ملت‌هایی که با آن‌ها در یک کشور زیست می‌کند، رویه‌ی صلح و دوستی را در پیش گیرد و با ایشان پیوند داشته باشد؛ همین تضاد و درگیری میان ملت‌های اروپایی و یهودیان که دچار تصور «ملت بودن» شده بودند و خود را از دیگران جدا و متمایز می‌دانند، موجب بالا گرفتن موج یهودی‌ستیزی و پدید آمدن وقایعی همچون هولوکاست شد.

کتاب صهیونیسم (Zionism: a very short introduction) نوشته‌ی مایکل استانیسلاوسکی (Michael Stanislawski) که خود پژوهشگری یهودی است، ما را با نخستین سویه‌های تولد «صهیونیسم» آشنا می‌کند. قرن نوزدهم زمانی بود که افرادی چون جورج الیوت و چند یهودی شاخص دیگر، ایده‌ی «بازگشت» به فلسطین را مطرح و ناسیونالیسم مدرن یهودی را که در قرن بیستم به‌شکل ایده‌ای نژادپرستانه درآمد، پایه‌ریزی کردند.

صهیونیسم از کجا آمد و به کجا رسید

باید صفحه‌های تاریخ را تا رسیدن به قرن هجدهم ورق بزنیم؛ زمانی که روشنفکران یهودی جریان «هاسکالا» را پدید آوردند. «موسی مندلسون» آغازگر این جریان بود. او صهیونیست نبود و یهودیان را پیروان «دین» یهودیت می‌دانست، او برای هم‌کیشان خود خواستار یک زندگی در کنار دیگران بود. طبق نظر مندلسون دولت‌ها و ملت‌ها باید به یهودیان اجازه دهند تا همچون سایر افراد در آرامش و احترام زندگی کنند و تحت ستم مذهبی نباشند؛ اما خواسته‌های او در همه‌ی سرزمین‌ها قابل اجرا و عمل نبود. در روسیه و هابسبورگ (آلمان امروزی) یهودیان، جامعه‌ای مذهبی شناخته می‌شدند. نه دولت این دو کشور و نه خود یهودیانِ این دو سرزمین نمی‌توانستند مانند باقی افراد زندگی کنند. هماهنگ کردن یهودیان با بقیه‌ی افراد به سالیان سال کار فرهنگی و آموزشی و... نیاز داشت تا به «انسان مدرن» تغییر کنند، اما گروهی از روشنفکران به‌جای تطبیق یهودیان با سایرین، راه دیگری را پیش گرفتند و آن راه اختراع «ملت یهود» بود.

کتاب صهیونیسم ما را با متفکر کمتر شناخته‌شده‌ای در قرن 19 به‌نام «پرتز اسمولنسکین» آشنا می‌کند؛ کسی که به زبان عبری رمان می‌نوشت و حس نژادپرستی را در گروه‌های قومی یهود ترویج می‌داد. او معتقد بود یهودیان باید به عبری صحبت کنند و هویت یهودی را به رسمیت بشناسند. نام مقالات او «مردم ابدی»، «زمان عمل» و... بود. اسمولنسکین با عقاید مندلسون مخالف بود. او باور داشت که یهودیان باید یک ملت مستقل شوند و این کار فقط در «سرزمین فلسطین» میسر خواهد شد!

مایکل استانیسلاوسکی به ما نشان می‌دهد که کوچ یهودیان به سرزمین فلسطین از همین زمان، یعنی قرن نوزدهم، آغاز شد، نه از قرن بیستم؛ درواقع آغاز اشغال فلسطین به‌دست پیروان دین یهود که خود را ملت یهود می‌دانستند، ارتباط مستقیمی با بهانه‌هایی مثل یهودی‌ستیزی اروپا، هولوکاست و... ندارد و فرایند تأسیس کشور یهود، سال‌ها قبل از جنگ جهانی شروع شده بود.

همیشه پای آلمان در میان است

معروف‌ترین فردی که جنبش فاشیستی صهیونیسم را از حالت یک ایده، به جنبشی سازمان‌یافته و هدفمند تبدیل کرد، تئودور هرتزل بود. او در خانواده‌ای از طبقه‌ی اجتماعی ثروتمند آلمان متولد شد. هرتزل برای یهودیان هیچ‌چیز نمی‌خواست جز «دولت یهود». او یهودیان را بی‌نیاز از اصلاح فرهنگ و آموزش و... می‌دانست. هرتزل به‌شدت باور داشت که باید هویت ملت یهود را زنده و زبان عبری را احیا کرد. او معتقد بود یهودستیزی در اروپا ریشه‌کن نخواهد شد و تنها راه نجات این قوم، غصب سرزمین فلسطین است؛ اما در آن زمان یهودیان می‌توانستند آزادانه در سرزمین‌های اروپایی نیز زندگی کنند و هنوز بهانه و دلیلی برای تصرف و کوچ تمام‌عیار به فلسطین نداشتند و در میانه‌ی قرن بیستم، دست‌آویزهای لازم برای تشکیل کشور و دولت به دست صهیونیست‌ها افتاد.

مایکل استانیسلاوسکی در کتاب صهیونیسم ما را به میانه‌ی جنگ جهانی دوم می‌برد؛ زمانی که یهودیان خواستار به‌دست آوردن سرزمین فلسطین بودند اما دولت بریتانیا حاضر نبود با مهاجرت این قوم به سرزمین تحت قیمومیتش موافقت کند. تا پیش از هولوکاست گروهی از یهودیان با ایده‌ی بازگشت به سرزمین موعود و ایده‌های فاشیستی موافق نبودند، اما پس از کشتار یهودیان، اکثریت افراد این قوم و دولت‌های قدرتمند همراه با صهیونیست‌ها، خواستار گسترش ایده‌ی صهیونیسم و تشکیل دولت اسرائیل شدند.

کتاب صهیونیسم به ما نشان می‌دهد که یک ایده‌ی انسان‌دوستانه‌ی قرن هجدهمی چگونه توانست از طریق پول و بازی‌های سیاسی به جنبش ناسیونالیستی افراطی تبدیل شود. مایکل استانیسلاوسکی کوشیده تاریخ یهودیان و شکل‌گیری فرقه‌ی صهیونیسم را بدون جهت‌گیری و از نظرگاه تحلیل و تاریخ بررسی کند. این کتاب با ترجمه‌ی محمدرضا غلامی شکار سرائی در انتشارات شوند به چاپ رسیده است.

کتاب صهیونیسم برای شما مناسب است اگر

• می‌خواهید درباره‌ی یکی از چالش‌برانگیزترین جنبش‌های سیاسی و قومی که ریشه‌ی آن به قرن 18 و 19 برمی‌گردد، مطالعه کنید.
• به خواندن تاریخ یهودیت و آگاه شدن از عوامل پدیدآورنده‌ی صهیونیسم، علاقه دارید.
• به مطالعه درباره‌ی «فاشیسم» و «نژادپرستی» علاقه دارید و می‌خواهید با یکی از مخرب‌ترین شاخه‌های آن یعنی صهیونیسم، آشنا شوید.

در بخشی از کتاب صهیونیسم: مقدمه‌ای بسیار کوتاه می‌خوانیم

در این میان، زمینه‌ی خاورمیانه‌ای این جنگ اهمیت ویژه‌ای دارد: در اواخر مه و اوایل ژوئن 1967، فشارها بر لوی اشکول برای پاسخ به اقدام رئیس‌جمهور مصر، جمال عبدالناصر، در بستن تنگه‌ی تیران به روی کشتی‌های اسرائیلی شدت گرفت؛ اقدامی که از سوی اسرائیل و بسیاری از کشورها در جامعه‌ی جهانی به ‌عنوان اعلان جنگ تلقی می‌شد. اشکول که ذاتاً فردی مردد بود، سرانجام تصمیم گرفت با تشکیل یک دولت وحدت ملی به این بحران پاسخ دهد. او برای این منظور، موشه دایان، رئیس محبوب سابق ستاد ارتش را به ‌عنوان وزیر دفاع و مناخیم بگین را به ‌عنوان وزیر سیار به کابینه دعوت کرد. با انتصاب بگین در کابینه، شکاف عمیقی که از دهه‌ی 1920 میان صهیونیست‌های تجدیدنظرطلب و صهیونیست‌های سوسیالیست وجود داشت، التیام یافت. بر خلاف خاکسپاری ژابوتینسکی که بیشتر نمادین بود، این انتصاب پیامدهای عملی داشت؛ زیرا بگین که جنگ‌طلب بود و دایان به ‌شدت از حمله‌ی پیش‌دستانه و شکست نظامی قاطع کشورهای عربی حمایت کردند.

حمله‌ی پیش‌دستانه و گسترده‌ی اسرائیل به مصر و سوریه در تاریخ 5 ژوئن 1967 فراتر از حد انتظار بود، و ظرف چند روز پیروزی کامل به دست آمد. اما یکی از جنبه‌های مهم این ماجرا که گاهی در روایت جنگ شش‌روزه فراموش می‌شود، این است که اشغال کرانه‌ی باختری و بیت‌المقدس شرقی توسط اسرائیل به دلیل تصمیمی بود که ملک حسین، پادشاه اردن، بعدها آن را بزرگ‌ترین اشتباه زندگی‌اش نامید. او در سال‌های پیش از جنگ به‌ طور مداوم با دولت اسرائیل در ارتباط بود و تعهد داده بود که حتی با وجود امضای یک پیمان دفاعی مشترک با مصر، در صورت وقوع جنگ، وارد درگیری نشود. اما در روزهای اول جنگ، تحت تأثیر پیشنهادهای ناصر قرار گرفت و نیروهای خود را برای مقابله با ارتش اسرائیل در بیت‌المقدس شرقی و سراسر کرانه‌ی باختری وارد میدان کرد. با این‌که نیروهای آموزش‌دیده‌ی اردن در مقایسه با نیروهای مصر و سوریه مقاومت بسیار بیشتری در برابر ارتش اسرائیل از خود نشان دادند، در نهایت اردن کنترل بیت‌المقدس شرقی و کرانه‌ی باختری را به اسرائیل واگذار کرد.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه‌ی مترجم
فصل اول: یهودیان: دین یا ملت؟
فصل دوم: ناسیونالیسم مدرن یهودی 1897-1872
فصل سوم: تئودور هرتزل و خلق جنبش صهیونیستی 1917-1897
فصل چهارم: عصر وایزمن و بیانیه‌ی بالفور
فصل پنجم: صهیونیسم سوسیالیستی و تجدیدنظرطلب 1971-1939
فصل ششم: صهیونیسم در جنگ جهانی دوم و پیامدهای آن
فصل هفتم: صهیونیسم در یک دولت یهودی 1967-1948
فصل هشتم: ناسیونالیسم و موعودگرایی 1977-1967
فصل نهم: چرخش به راست 1995-1977
فصل دهم: تحولات صهیونیسم از 1995
سخن پایانی
ارجاعات
برای مطالعه‌ی بیشتر