معرفی و دانلود کتاب صوتی قدرت بی‌قدرتان

معرفی کتاب صوتی قدرت بی‌قدرتان

آیا با دست خالی نیز می‌توان تغییری در وضعیت جامعه ایجاد کرد؟ واتسلاف هاول نویسنده و نمایشنامه‌نویس اهل جمهوری چک و البته رئیس جمهور سابق این کشور، کتاب صوتی قدرت بی‌قدرتان را برای پاسخ به این سؤال نگاشته است. این مجموعه مقالات سیاسی به‌طورکلی نقدی بر ساختار نظام‌های تمامیت‌خواه و نمایش فسادهای آن برای جامعه‌ی بشری است. اما بخش ویژه‌ی کتاب، معرفی دسته‌ای از رژیم‌های استبدادگر است که دیگر به طریق سابق، ظلم و فشار سیاسی اعمال نمی‌کنند، بلکه از روش‌های پیشرفته‌تری برای کنترل افکار و اعمال مردم بهره می‌برند.

درباره‌ی کتاب صوتی قدرت بی‌قدرتان

کتابی که پیش رو دارید، حاصل قلم کسی است که پیکره‌ی نظام توتالیتر و دیکتاتوری را از نزدیک لمس و تجربه کرده است. درحقیقت، واتسلاف هاول (Vaclav Havel) تاریخ و سرگذشت کشور کمونیستی چکسلواکی را نه به عنوان یک پژوهشگر، بلکه به عنوان یکی از افراد این جامعه‌ی تحت ظلم نظاره کرده است. بنابراین نمی‌توان کتاب صوتی قدرت بی‌قدرتان (The Power of the Powerless) را یک مقاله‌ی سیاسی صرفاً نظری دانست. این کتاب برشی از حقیقت تاریخی بشر و چرخه‌ی پرتکرار ستم در نظام‌های تمامیت‌خواه است.

در گذشته‌ای نه چندان دور تصور می‌شد اسلحه تنها وسیله‌ی اِعمال قدرت است. هرکسی که ابزار و امکانات نظامی دارد لاجرم می‌تواند توده‌ی مردم را به هر سمت و سویی بکشاند. حال آن که نویسنده‌ی این کتاب معتقد است قدرت «نه» گفتن، به مراتب از نیروی تانک و تفنگ بیشتر است. این ادعایی توخالی نیست. واتسلاف هاول برای اثبات سخن خود مدارک تاریخی بسیاری دارد. او از نافرمانی خاموشی حرف می‌زند که طنین آن از هر نزاع و فریادی بلندتر است.

کتاب‌های بسیاری در باب دیکتاتوری کلاسیک و پیکره‌ی نظام‌های توتالیتر نوشته شده، حال آن که نویسنده‌ی کتاب صوتی قدرت بی‌قدرتان، برای اولین‌بار از نظام‌هایی حرف می‌زند که نه در قالب دیکتاتوری سنتی، بلکه در ابعاد تازه‌ای مفهوم استبداد را اعمال می‌کنند؛ اصطلاحی که نگارنده آن را «توتالیتاریسم» می‌نامد. در چنین نظام‌هایی دیگر خبری از خشونت و اجرای ظلم آشکار نیست. آنچه که نظام‌های پساتمامیت‌خواه بر آن تأکید دارند، دست‌کاری ذهن‌هاست.

وقتی فرمان ذهن را به جهتی که می‌خواهید بچرخانید، پیروی و اطاعت کورکورانه نیز به دنبالش خواهد آمد. این ایدئولوژی فراگیر راهی برای فرار از وجدان فردی و همچنین دستمایه‌ای برای دگرگون جلوه دادن واقعیت است. گویی همه به دروغی جمعی دچار شده‌ایم و در سکوت به تقویت استبداد کمک می‌کنیم. اما اگر در بین این سکوت خفقان‌آور کسی «نه» بگوید چه؟

قدرت بی‌قدرتان: شورش خاموش علیه استبداد

در ادامه‌ی کتاب صوتی قدرت بی‌قدرتان با مفهوم «شورش» از نظر نویسنده آشنا خواهید شد. قیام و مقاومت در برابر نظام‌های استبدادگر جدید، بی‌صداتر از آنچه تصور می‌کنیم رخ می‌دهد. واتسلاف هاول چنین نیرویی را قدرت محرومان می‌نامد، اقدامی که وابسته به برنامه‌های ایدئولوژیک نیست و از دل حرکت فردی شکل می‌گیرد. خواه این حرکت در برگزاری محافل زیرزمینی شکل بگیرد و چه در قالب اعتصاب کاری یا تحصیلی. هرچند که باید دانست، این دسته کنش‌ها نیز مانند هر کنش مدنی دیگری بدون هزینه و بها نخواهد بود.

کتاب صوتی قدرت بی‌قدرتان در نگاه اول یک نقد کلی به سیستم‌های کمونیستی است. نویسنده خود از جامعه‌ای این چنینی برآمده و طبیعتاً مثال‌هایی که از وقایع تاریخی انتخاب می‌کند نیز بیشتر به حوزه‌ی کشورهای سوسیالیستی برمی‌گردد. با این حال واتسلاف هاول، از دیگر جوامع حاکم و نوع دیکتاتوری پیچیده‌ی آن نیز غافل نمانده و در بخش‌هایی از کتاب به سراغ دموکراسی غربی و نقدهای وارد بر آن نیز می‌رود و درنهایت زندگی صادقانه، آزادتر و بامسئولیت‌تری را برای همه آرزو می‌کند. اگر شما نیز نسبت به زیست اجتماعی خود احساس مسئولیت می‌کنید این کتاب می‌توان شروع خوبی برای گام برداشتن در مسیر آگاهی باشد، آن را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

نکوداشت‌های کتاب قدرت بی‌قدرتان

• تشخیص هاول از آسیب‌شناسی‌های سیاسی، در عصر ترامپ بازتابی ویژه دارد. (پانکاج میشرا، نظریه‌پرداز سیاسی)
• افراد اندکی توانستند مثل این بورژوای کم‌رو، این نمایشنامه‌نویس و مقاله‌نویس بافراست و کم‌حرف، بنیان‌های دیوار برلین و کل بنای توتالیتاریسم تحمیل‌شده از سوی شوروی را تکان دهند. (نیویورکر)
• با قلمی شمرده، شوخ اما تند و بی‌رحم، این کتاب، بی‌صداقتی و ناتوانی‌هایی را برملا کرد که باعث چنگ‌اندازی کمونیسم بر گرده‌ی قدرت شده بود. (اکونومیست)
• در مقاله‌ی معروف در سال 1978، که در نسخه‌هایی ممنوعه در چکسلواکی دست‌به‌دست می‌شد و به طور غیرقانونی به دست دیگر کشورهای عضو پیمان ورشو و غرب می‌رسید، هاول پیش‌بینی کرده بود که مخالفان سرانجام می‌توانند بر دولت توتالیتر پیروز شوند. (نیویورک تایمز)

کتاب صوتی قدرت بی‌قدرتان برای شما مناسب است اگر

• به جامعه‌شناسی سیاسی و همچنین تاریخ سیاست دولت‌های کمونیستی علاقه دارید.
• خواننده‌ی دغدغه‌مندی نسبت به تغییرات اجتماعی و مسائل سیاسی جامعه هستید.

در بخشی از کتاب صوتی قدرت بی‌قدرتان می‌شنویم

مدیر یک فروشگاه میوه و سبزیجات، میان پیازها و هویج‌ها، شعاری در ویترین خود قرار می‌دهد: «کارگران جهان، متحد شوید!» چرا این کار را می‌کند؟ چه چیزی می‌خواهد به جهان منتقل کند؟ آیا واقعاً به ایده اتحاد کارگران جهان مشتاق است؟ آیا اشتیاقش چنان عظیم است که انگیزه‌ای سرکوب‌ناپذیر برای آشنا کردن عموم با آرمان‌هایش احساس می‌کند؟ آیا واقعاً بیش از لحظه‌ای به این فکر کرده که چنین اتحادی چگونه ممکن است رخ دهد و چه معنایی خواهد داشت؟

فکر می‌کنم می‌توان با اطمینان فرض کرد که اکثریت قریب به اتفاق مغازه‌داران هرگز به شعارهایی که در ویترین‌هایشان قرار می‌دهند فکر نمی‌کنند، و از آن‌ها برای بیان نظرات واقعی خود استفاده نمی‌کنند. آن پوستر همراه با پیازها و هویج‌ها از دفتر مرکزی شرکت به سبزی‌فروش ما تحویل داده شده است. او همه آن‌ها را در ویترین قرار داده، صرفاً چون سال‌هاست که این کار به این شیوه انجام می‌شود، چون همه این کار را می‌کنند، و چون باید این‌گونه باشد. اگر او امتناع کند، ممکن است دردسر ایجاد شود. ممکن است او را به دلیل نداشتن «تزئینات مناسب» در ویترینش سرزنش کنند؛ حتی ممکن است کسی او را به عدم وفاداری متهم کند. او این کار را می‌کند، چون این چیزها باید انجام شوند اگر کسی بخواهد در زندگی پیش برود. این یکی از هزاران جزئیاتی است که زندگی نسبتاً آرام او را «در هماهنگی با جامعه»، همان‌طور که می‌گویند، تضمین می‌کند.

بدیهی است که سبزی‌فروش به محتوای معنایی شعار نمایش‌داده‌شده بی‌تفاوت است؛ او شعار را در ویترینش از روی هیچ تمایل شخصی برای آشنا کردن عموم با آرمانی که بیان می‌کند قرار نمی‌دهد، البته این به این معنا نیست که کنش او هیچ انگیزه یا اهمیتی ندارد، یا اینکه شعار هیچ‌چیز به کسی منتقل نمی‌کند. شعار در واقع یک نشانه است و به‌عنوان نشانه، پیامی زیرمتنی اما بسیار مشخص را در خود دارد. به‌صورت کلامی، ممکن است این‌گونه بیان شود: «من، سبزی‌فروش XY، اینجا زندگی می‌کنم و می‌دانم چه باید بکنم. من به شیوه‌ای که از من انتظار می‌رود رفتار می‌کنم. می‌توان به من اعتماد کرد و من بی‌عیبم. من مطیعم و بنابراین حق دارم که در آرامش رها شوم.» این پیام، البته، مخاطبی دارد؛ به سوی مافوق سبزی‌فروش هدایت شده است و در عین حال سپری است که سبزی‌فروش را از خبرچینان احتمالی محافظت می‌کند.

فهرست مطالب کتاب صوتی